Pacjent jest najważniejszy
Dla obecnego rządu ochrona zdrowia stanowi priorytet. Wydatki na zdrowie są traktowane jako inwestycja w rozwój, a nie koszty – pisze w „Polskim Kompasie 2018” Łukasz Szumowski, minister zdrowia
Z inicjatywy rządu publiczne wydatki na ochronę zdrowia w kolejnych latach będą stopniowo wzrastały do 6 proc. produktu krajowego brutto w 2024 r. Zwiększenie środków na ochronę zdrowia umożliwi wykorzystanie w coraz większym stopniu istniejącego w kraju potencjału dotyczącego wykonywania świadczeń zdrowotnych.
Celem jest stopniowe tworzenie systemu lepiej zaspokajającego potrzeby zdrowotne pacjenta, obejmującego zarówno leczenie, jak i profilaktykę oraz promocję zdrowia. Opieka zdrowotna musi podlegać nieustannym zmianom, aby dostosowywać się do procesów demograficznych, zmian technologicznych, gospodarczych i cywilizacyjnych.
Najważniejszym celem działania Ministerstwa Zdrowia jest zapewnienie dostępu do podstawowej opieki zdrowotnej, specjalistów i leczenia szpitalnego. W najbliższym okresie priorytetem będzie poprawienie dostępu do specjalistów i diagnostyki.
Troska o kadry medyczne
Ministerstwo Zdrowia zwiększa liczbę lekarzy i pielęgniarek pracujących w Polsce. Od kilku lat systematycznie rośnie liczba miejsc na studiach na wydziałach lekarskich – w 2018 r. będzie ich w sumie ponad 8 tysięcy, w tym prawie 4,7 tysiąca na bezpłatnych jednolitych studiach magisterskich.
Są wprowadzane zmiany w systemie szkolenia kadr. Od trzech lat Ministerstwo Zdrowia otwiera znacznie więcej miejsc rezydenckich, dzięki którym lekarze mogą zdobywać specjalizacje. Dodatkowo szkolenie specjalizacyjne w większości szczegółowych dziedzin medycyny lekarze mogą podejmować bezpośrednio po stażu podyplomowym, co spowodowało skrócenie okresu wymaganego do uzyskania tytułu specjalisty o dwa – trzy lata. Wprowadzony został tzw. dodatek patriotyczny dla młodych lekarzy rezydentów, którzy zobowiążą się do przepracowania minimum dwóch z pięciu lat po zakończeniu specjalizacji, co ma ograniczyć liczbę młodych lekarzy opuszczających Polskę.
Informatyzacja ochrony zdrowia
Ministerstwo Zdrowia za pomocą nowych przepisów oraz zasad rozliczeń NFZ wprowadza szerzej zawód sekretarki medycznej, która – odciążając lekarza od zajęć biurokratycznych – sprawi, że będzie on mógł więcej czasu swojej pracy poświęcić na kontakt z pacjentami. Także informatyzacja ochrony zdrowia, w tym wprowadzanie e-zwolnień i e-recepty, skróci czas poświęcany przez lekarza na czynności biurokratyczne i pozwoli obsłużyć większą liczbę pacjentów. Pilotaż e-recepty, prowadzony od maja 2018 r., pokazuje, że pacjenci dostrzegają w tym rozwiązaniu korzyści, głównie ze względów bezpieczeństwa i wygody. Chętnie korzystają z niego niezależnie od wieku. Ponad połowa pacjentów, którzy skorzystali z e-recepty, to osoby w wieku ponad 60 lat.
Kolejnym rozwiązaniem ograniczającym czas oczekiwania jest projekt „Przygotowanie, przetestowanie i wdrożenie do systemu opieki zdrowotnej organizacji opieki koordynowanej – model POZ PLUS”. Celem tego projektu jest pilotażowe wdrożenie modelu opieki koordynowanej na poziomie podstawowej opieki zdrowotnej dotyczącej 11 chorób przewlekłych. Ma ono spowodować poprawę jakości, koordynacji i zwiększenie liczby świadczeń medycznych wykonywanych w ramach podstawowej opieki zdrowotnej.
Lepsza organizacja systemu ochrony zdrowia
Efektywne działanie systemu ochrony zdrowia wymaga przygotowywania i wdrażania nowych rozwiązań organizacyjnych, zwłaszcza w tych obszarach, które są priorytetowe z punktu widzenia zdrowia publicznego.
W onkologii wprowadzany jest nowy system opieki w postaci Narodowej Sieci Onkologicznej, oparty na koordynacji leczenia pacjenta przez szpitale tworzące sieć o różnych poziomach specjalizacji i referencyjności. W kardiologii wdrażane są takie rozwiązania jak: pilotaż nowej organizacji opieki zwłaszcza nad pacjentami z niewydolnością serca, koordynacja leczenia i rehabilitacji po przebytym zawale oraz system leczenia udarów. Nowe standardy opieki okołoporodowej zakładają z kolei m.in. lepszy kontakt kobiety w ciąży ze szpitalem i z położną, diagnozowanie w kierunku depresji i możliwość znieczulenia za pomocą każdej z metod dostępnych w danym szpitalu. Natomiast nowy system leczenia psychiatrycznego, którego pilotaż rozpoczął się w połowie 2018 r., zakłada oparcie procesu terapii na leczeniu środowiskowym, a nie na hospitalizacji, co jest istotne zwłaszcza w psychiatrii dzieci i młodzieży. Ważną systemową zmianą jest tworzenie państwowego ratownictwa medycznego realizowanego przez jednostki publiczne, czyli przejęcie odpowiedzialności za ten obszar przez państwo.
Poprawa dostępności leków dla pacjentów dokonywana jest przez systematyczne wprowadzanie nowych terapii na listy leków refundowanych, zwiększanie liczby darmowych leków dla seniorów i obniżanie cen dzięki wprowadzaniu generyków. Nowe inicjatywy w zakresie polityki lekowej dotyczą m.in. zagwarantowania bezpłatnych leków dla kobiet w ciąży oraz refundację szczepień przeciwko grypie dla osób starszych.
W 2019 r. zostanie powołana do życia Agencja Badań Medycznych, która będzie się zajmować m.in. przyznawaniem grantów dla naukowców na realizację projektów badawczych oraz będzie realizować badania naukowe zarówno zlecane przez administrację, jak i własne. ABM stanie się narzędziem do prowadzenia polityki zdrowotnej opartej na dowodach, w sposób racjonalny i udokumentowany. To będzie narzędzie dla Rady Ministrów, premiera, parlamentu, Ministerstwa Zdrowia.
Opieka nad pacjentami onkologicznymi
Powołany przez ministra zdrowia zespół ekspertów wypracował koncepcję organizacji i funkcjonowania Narodowej Sieci Onkologicznej. Zakłada ona wprowadzenie zmian w zakresie organizacji opieki onkologicznej w celu:
l postawienia możliwie szybkiego i precyzyjnego rozpoznania, l zwiększenia wykrywalności nowotworów we wczesnych stadiach, l właściwego kwalifikowania chorych do określonej metody leczniczej i leczenia skojarzonego, l zastosowania optymalnych procedur terapeutycznych o kompleksowym charakterze i odpowiedniej jakości, l zmniejszenia liczby powikłań, a w konsekwencji poprawę wyników leczenia, l wprowadzenia jednolitych standardów diagnostyki i leczenia, niezależnie od miejsca zamieszkania pacjenta w celu uzyskania poprawy rokowania i jakości życia chorych, l obniżenia umieralności.
Chorzy na nowotwory wymagają opieki wielu specjalistów w celu maksymalnego zwiększenia szansy na przeżycie, a jednocześnie zmniejszenia ryzyka długotrwałych skutków ubocznych. Często też wymagają jednorazowej operacji, która powinna być przeprowadzona jak najlepiej, aby zwiększyć szansę kontroli nad chorobą nowotworową.
Należy dążyć do tego, aby wcześniej diagnozować nowotwory, jednocześnie poprawiając opiekę i wsparcie dla pacjentów, którzy są w trakcie leczenia lub je zakończyli i żyją wolni od choroby nowotworowej. Celem jest również zmiana sposobu, w jaki organizowana jest opieka szpitalna i ambulatoryjna nad pacjentami z nowotworami. Dlatego konieczna jest decentralizacja, a więc przybliżenie do chorych, chemioterapii i radioterapii, a jednocześ- nie centralizacja leczenia chirurgicznego.
Złożoność problematyki onkologicznej wymaga uporządkowanego podejścia do koordynacji usług na wszystkich poziomach i w odniesieniu do wszystkich rodzajów procesów związanych z opieką nad chorymi z nowotworami. Zadania te najlepiej wykonywać w centralnej lokalizacji, w ścisłej współpracy z drugorzędną i podstawową siecią usług.
Polityka na szczeblu krajowym powinna obejmować:
l opracowanie i wdrożenie strategii onkologicznej, l koordynację programów badań przesiewowych, l ocenę usług onkologicznych, l krajową i międzynarodową współpracę w zakresie zarządzania ścieżkami pacjentów chorych na raka oraz badań naukowych.
Opieka nad pacjentami ze schorzeniami kardiologicznymi
Narodowy Program Zdrowego Serca obejmie profilaktykę, edukację i wybrane dziedziny leczenia. Koordynowany program opieki nad pacjentami z niewydolnością serca rozpocznie pilotaż prowadzony w dużych ośrodkach we współpracy z podstawową opieką zdrowotną.
W tej chwili większość chorych na niewydolność serca trafia na oddziały szpitalne i do wysokospecjalistycznych przychodni przyszpitalnych. Potrzebna jest ścisła współpraca wszystkich jednostek. Lekarz podstawowej opieki zdrowotnej będzie sprawował nadzór nad pacjentem, a w razie potrzeby zostanie wsparty przez specjalistów. Dzięki sprawnej koordynacji większa grupa pacjentów będzie objęta nadzorem merytorycznym w szerszym zakresie czasowym.
Drugim przygotowywanym programem pilotażowym w kardiologii jest zabiegowe leczenie udaru mózgu. Szanse pacjenta na powrót do zdrowia po interwencji neurochirurgicznej są dużo większe niż przy zastosowaniu leczenia zachowawczego. Program ma za zadanie przygotować centra udarowe, w których zespoły lekarzy ekspertów będą działać 24 godziny przez 7 dni w tygodniu.
Łukasz Szumowski, minister zdrowia
Wydanie „Polskiego Kompasu 2018” dostępne jest na stronie www.gb.pl a także w aplikacji „Gazety Bankowej” na urządzenia mobilne
Polecamy i zachęcamy do lektury tego wyjątkowego rocznika
