Wspólna walka o podatkową przejrzystość

Polska wzywa do podjęcia wspólnych działań w całej Europie w celu budowania przejrzystości i wprowadzenia solidarności w zwalczaniu uchylania się od płacenia podatków. Zgodnie z wynikami raportu „Niesprawiedliwość podatkowa w Unii Europejskiej. W kierunku większej solidarności w walce z unikaniem opodatkowania”, Polska traci rocznie 600 mln euro.

Polski Instytut Ekonomiczny i Bank Gospodarstwa Krajowego zaprezentowali dziś raport „Niesprawiedliwość podatkowa w Unii Europejskiej” podczas konferencji „Jak uniknąć wyścigu na samo dno”, która odbyła się w Domu Polskim w Davos. W dyskusji wzięli udział: Mateusz Morawiecki, Premier RP, José Ángel Gurría, sekretarz generalny OECD, Bruno Le Maire, Minister Gospodarki i Finansów, Francja.

W raporcie przeanalizowano straty w poborze podatku w europejskim systemie podatkowym w odniesieniu do PIT, CIT i VAT. Opracowanie to ma na celu określenie mechanizmów stojących za procesem międzynarodowego uchylania się od płacenia podatków oraz obliczenie całkowitych strat poniesionych przez państwa członkowskie UE w wyniku tego zjawiska.

Unijne raje podatkowe

Z powodu unikania i uchylania się od opodatkowania oraz oszustw podatkowych kraje członkowskie UE tracą rocznie około 170 mld euro. Ponadto niektóre państwa członkowskie UE – zwłaszcza Holandia, Irlandia, Belgia, Luksemburg, Malta i Cypr – stosują nieuczciwe praktyki w celu sztucznego przenoszenia zysków korporacji międzynarodowych. Kraje te powinny być nazywane rajami podatkowymi UE. Łączne saldo wynikające ze stosowania nieuczciwych praktyk 16 mld euro. Udział korzyści wynikających ze stosowania praktyk unikania opodatkowania w podatku CIT waha się od 16% w Belgii i 30% w Holandii, 54% w Luksemburgu i 65% w Irlandii, do aż 88% na Malcie. Oznacza to, że znaczna część dochodów publicznych w tych krajach jest podnoszona na niekorzyść dochodów publicznych w innych państwach członkowskich UE. Największe straty odnotowano w Wielkiej Brytanii, Francji i Niemczech.

Jak podkreśla Piotr Arak, dyrektor Polskiego Instytutu Ekonomicznego:

Analizując dane dotyczące unikania podatków w Europie, można dojść do smutnego wniosku, że solidarność jest tylko deklaratywną wartością w Unii Europejskiej. Straty wynikające z wykorzystywania międzynarodowych transakcji do oszustw podatkowych oraz unikania płacenia podatków zmniejszają dochody państw członkowskich UE o około 170 mld EUR rocznie. Unia powinna podjąć zintegrowane działania na rzecz uszczelnienia systemu podatkowego, co mogłoby stać się dodatkowym źródłem finansowania dla nowego budżetu, konstruowanego już bez ważnego płatnika w postaci Wielkiej Brytanii. Te środki mogłyby również zasilić budżet Sprawiedliwej Transformacji Energetycznej lub Green Deal

Proponowane działania

W raporcie proponowanych jest 5 konkretnych działań, które powinny być przedmiotem debaty publicznej, w tym upoważnienie Komisji Europejskiej do nakładania sankcji na kraje (w tym państwa członkowskie UE), które zostały zaklasyfikowane jako raje podatkowe, a także nałożenie na korporacje międzynarodowe obowiązku regularnego ujawniania informacji na temat ich strategii podatkowych w ujednoliconym formacie, mających zastosowanie do wszystkich państw członkowskich UE.

Jak podkreślił Mateusz Walewski, Główny Ekonomista BGK:

Mało kto dziś kwestionuje, że nie tylko oszustwa podatkowe, ale także tzw. „agresywna optymalizacja”, czyli nieuczciwe, choć często zgodne z prawem, unikanie opodatkowania stanowią poważne wyzwanie i zagrożenie. Nieefektywny pobór podatków generuje straty, które muszą zostać zrekompensowane przez innych podatników, co ostatecznie prowadzi do zaburzenia konkurencji rynkowej i zwiększenia nierówności oraz poczucia niesprawiedliwości. Tylko wspólny wysiłek członków UE i ich ścisła współpraca mogą doprowadzić do skutecznego rozwiązania tego problemu

Walka z nieuczciwymi praktykami wielu przedsiębiorstw na całym świecie ma swoje odzwierciedlenie w tych samych zasadach, które leżały w sercu polskich robotników walczących o swoją wolność i reformę państwa komunistycznego. Czterdzieści lat temu polscy robotnicy domagali się, aby wszyscy płacili swoją sprawiedliwą część podatków i domagali się sprawiedliwości społecznej. Dzisiaj Polska wzywa do solidarności w działaniach wszystkich członków UE w walce z rajami podatkowymi.

Polski Instytut Ekonomiczny/ BGK/ as/