Biometan i biogaz drogą do klastrów energii
Zwiększenie wykorzystania biometanu, tworzenie klastrów energii, ułatwienia w rozwoju instalacji OZE, magazynowanie energii - to według wiceministra klimatu Ireneusza Zyski najważniejsze czynniki, które w najbliższym czasie mogą wpłynąć na rozwój energetyki odnawialnej w Polsce.
Pod koniec lutego resort klimatu i środowiska przekazał do konsultacji projekt nowelizacji ustawy o odnawialnych źródłach energii. Jej cel - jak podkreśla wiceminister, pełnomocnik rządu ds. OZE Ireneusz Zyska - to zwiększenie wykorzystania potencjału odnawialnych źródeł energii oraz wzmocnienie bezpieczeństwa energetycznego.
Zgodnie z ostatnimi danymi Agencji Rynku Energii (na 31 stycznia 2022 r.) w Polsce moc zainstalowana w OZE to 17 417,4 MW. Największa moc jest zainstalowana w elektrowniach wiatrowych – 7 118,4 MW i w instalacjach fotowoltaicznych – 8 146,5 MW. Za tak wysoki wynik fotowoltaiki odpowiadają prosumenci, ponieważ moc zainstalowana w mikroinstalacjach PV to aż 6 113,27 MW. Na koniec ub.r. w kraju funkcjonowało 866 677 prosumentów.
Wiceminister Zyska podkreślił, że nowe przepisy mają m.in. wzmocnić bezpieczeństwo energetyczne poprzez upowszechnienie wykorzystania biometanu/biogazu. „Chcemy zwiększyć wykorzystanie biometanu, który dotychczas był niedocenianym źródłem pozyskiwania energii. Opracowania branżowe oraz doświadczenie innych państw wskazują, że rozwój tego sektora przynosi szereg korzyści w wielu obszarach gospodarki. Przede wszystkim biometan efektywnie zmniejsza emisję CO2. Dlatego w projekcie ustawy proponujemy ramy prawne dla funkcjonowania tego sektora oraz wprowadzamy definicję biometanu i zmianę definicji paliw gazowych w ustawie Prawo energetyczne” - powiedział.
Wiceminister uważa, że biometan to szansa dla polskiego rolnictwa oraz narzędzie do dywersyfikacji dostaw gazu. Dodał, że w Polsce użytecznych biogazowo odpadów powstaje ok. 120-150 mln ton. „Potencjał produkcji biogazu z odpadów wynosi niemal 13-15 mld m sześc. biogazu rocznie, co odpowiada ok. 8 mld m sześc. biometanu rocznie. W najbliższych latach można oczekiwać wzrostu ilości biodegradowalnej frakcji odpadów komunalnych zbieranych selektywnie, które również będą wymagały zagospodarowania, np. w biogazowniach przemysłowych” - podkreślił.
Zyska zwrócił uwagę, że w najbliższych latach z systemów wsparcia, trwających maksymalnie 17 lat, zaczną wychodzić pierwsze uruchamiane od 2005 roku instalacje OZE. Dla niektórych źródeł biomasowych, biogazowych i opartych na energii wody (o łącznej mocy ok. 1,2 GW) oznacza to ryzyko wyłączenia. Dlatego MKiŚ proponuje wsparcie tego typu instalacjom na dwa sposoby. Chodzi o wsparcie dla instalacji zmodernizowanych – gdy na modernizację poniesione zostaną nakłady w wysokości od 25 do 100 proc. kosztów nowej referencyjnej jednostki danego typu. Drugim sposobem jest kontynuacja wsparcia dla instalacji, które nie wymagają znacznych nakładów inwestycyjnych (mniej niż 25 proc. wartości nowej referencyjnej jednostki danego typu).
„Wdrożenie systemów wsparcia operacyjnego oraz dla instalacji zmodernizowanych pozwoli na uniknięcie kosztów w wysokości ponad 17 mld zł, które będą mogły być przeznaczone na kolejne, nowe moce wytwórcze instalacji OZE oraz inne inwestycje w elektroenergetyce, jak chociażby magazyny energii stabilizujące pracę systemu energetycznego i rozbudowę sieci. Dodatkowe 17 mld zł to szacunkowa możliwość wybudowania ponad 5 GW mocy zainstalowanej w elektrowniach fotowoltaicznych albo ponad 3 GW w lądowych elektrowniach wiatrowych” - tłumaczy przedstawiciel MKiŚ.
Kolejnym rozwiązaniem, jakie znalazło się w projektowanych przepisach jest propozycja dot. klastrów energii.
„Obowiązujące obecnie przepisy ustawy o OZE w sposób bardzo ogólny określają zasady podejmowania i wykonywania działalności gospodarczej w tym zakresie, w ograniczony sposób wpływając na rozwój rynku. Stworzenie jednoznacznych reguł jest niezbędne, aby klastry energii mogły na szerszą skalę zaistnieć na rynku energetycznym” - tłumaczy pełnomocnik rządu ds. OZE.
Projektowane przepisy wprowadzają wymóg, aby w klastrze energii stroną porozumienia była jednostka samorządu terytorialnego. Ponadto, zakres działalności klastra został uzupełniony o magazynowanie energii. Dodano także cele działalności klastra, jakimi są zapewnienie korzyści gospodarczych, społecznych lub środowiskowych stronom porozumienia lub zwiększenie elastyczności systemu elektroenergetycznego.
„Podstawowy mechanizm preferencji dla klastrów energii będzie obejmował zwolnienia z opłaty OZE, opłaty kogeneracyjnej, akcyzy oraz obowiązków związanych ze świadectwami pochodzenia w odniesieniu do energii elektrycznej wytworzonej z OZE przez członków klastra energii i pobranej przez członków klastra energii dla każdej godziny okresu rozliczeniowego. Mechanizm będzie funkcjonował do 31 grudnia 2029 r. i będzie uzależniony od wykazania spełnienia warunków wskazanych w ustawie” - wyjaśnił wiceminister.
Wiceminister Zyska przekazał, że projektowane przepisy przewidują ułatwienia dla rozwoju instalacji OZE. Wydłużone będą m.in. terminy aukcyjne dla fotowoltaiki. „Zaproponowaliśmy zrównanie sytuacji inwestorów PV z inwestorami wiatrowymi i wydłużenie z 24 do 33 miesięcy terminu pierwszej sprzedaży energii z instalacji PV w ramach systemu aukcyjnego. Jest to odpowiedź na istotne bariery w procesie realizacji inwestycji, na które mają wpływ niezależne od inwestorów, zewnętrzne okoliczności, takie jak odległe terminy realizacji przyłączeń instalacji do sieci, ograniczenia w produkcji komponentów na rzecz technologii PV i opóźnienia w realizacji zamówień. Pozwoli to uczestnikom aukcji, którzy otrzymali wsparcie, wywiązać się z zobowiązań ustawowych i uchroni przed konsekwencjami wynikającymi z niezawinionego przez wytwórców niedotrzymania terminów uruchomienia projektów” - wyjaśnił.
Pełnomocnik rządu ds. OZE dodał także, że projektowana ustawa zakłada też ułatwienia dla instalacji biogazowych w zakresie aukcji OZE. „Rozszerzamy ustawowy katalog obiektywnych przesłanek, których wystąpienie zwalniałoby z obowiązku nałożenia na inwestora kary za niedostarczenie 85 proc. wolumenu energii wykazanego w zwycięskiej ofercie aukcyjnej. Celem tej zmiany jest zapewnienie atrakcyjnych warunków udziału w aukcjach dla nowych projektów biogazowych” - tłumaczy Zyska.
Nowe przepisy wprowadzą też nowy sposób kontraktowania energii z odnawialnych źródeł w formie umowy PPA. „Sprowadza się to do możliwości nabycia tej energii przez nabywcę bezpośrednio od jej wytwórcy, co powinno się przysłużyć do obniżenia kosztów działalności gospodarczej odbiorcy końcowego energii. To ważny element budowania przewagi konkurencyjnej polskich przedsiębiorców i szansa na stworzenie nowych możliwości kontraktowania zielonej energii” - podsumował wiceminister.
PAP/ as/
