TYLKO U NAS
Polska Chemia – centrum transformacji
Po trwającej już blisko 2,5 roku pandemii COVID-19 i wywołanemu przez nią niespotykanemu dotąd kryzysowi, który odcisnął piętno na światowych gospodarkach, dziś przychodzi nam mierzyć się z kolejnymi wyzwaniami. Stanęliśmy w obliczu nowej, spowodowanej toczącą się w Ukrainie wojną rzeczywistości, która po raz kolejny okazała się nieprzewidywalna. Jej skutki odczuwa wiele branż, w tym przemysł chemiczny – stwierdza dr inż. Tomasz Zieliński prezes zarządu Polskiej Izby Przemysłu Chemicznego na łamach rocznika „Polski Kompas 2022”
Wojna w Ukrainie wywołana niczym nieuzasadnioną agresją Rosji na niezależne państwo, naruszającą akty prawa międzynarodowego, w sposób oczywisty wpłynęła na sytuację gospodarczą na całym świecie. Także przemysł chemiczny po raz kolejny staje przed licznymi, nowymi wyzwaniami związanymi m.in. z transformacją energetyczną, koniecznością poszukiwania nowych kierunków handlowych.
Sytuacja za naszą wschodnią granicą wymusiła całkowitą przebudowę łańcuchów dostaw i niejako przemodelowanie zależności biznesowych, wskutek czego możemy mówić o zmianach dotyczących całego rynku. Polska Chemia [Pisownia wyrażenia „Polska Chemia” wielkimi literami to celowo stosowany przez Polską Izbę Przemysłu Chemicznego zabieg jako synonim dla polskiego przemysłu chemicznego i polskiej branży chemicznej. Sformułowanie „Polska Chemia” stanowi także element wielu kluczowych projektów realizowanych przez PIPC, np. Kampania Polska Chemia, Godło Polska Chemia (znak zastrzeżony), Magazyn Polska Chemia, Kongres Polska Chemia] jest swoistym multisektorem – w jego ramach funkcjonują dziesiątki podsektorów i gałęzi, setki procesów i tysiące produktów. Ogromna liczba rozwiązań, zastosowań, dostawców i odbiorców – to system naczyń połączonych, który został dotknięty skutkami wojny i wynikającymi z niej konsekwencjami.
Polską branżę chemiczną czeka niełatwy czas – przed nami wiele regulacji, których realizacja będzie wymagać wysiłku. Musimy sprostać potężnym wyzwaniom związanym z zieloną transformacją – chemia stanowi jej centrum i bez niej realizacja ambitnych unijnych celów nie będzie możliwa. Wojna za naszą wschodnią granicą niewątpliwie wpłynie również na kwestie związane z dekarbonizacją w Europie – wszyscy zadajemy sobie pytanie: czy zweryfikuje tym samym zielone cele transformacji i przyszłą unijną politykę energetyczno-klimatyczną? Jaką rolę odegra Polska Chemia w zielonej transformacji, starając się przy tym wzmocnić swoją konkurencyjność?
Na ścieżce transformacji
Wojna w Ukrainie pozycjonuje potrzeby branży w sposób bezdyskusyjny, jednak jako sektor mierzymy się również z wieloma wyzwaniami związanymi ze wspomnianymi ambitnymi unijnymi celami klimatycznymi. Chemia, jako jedna z najbardziej innowacyjnych gałęzi przemysłu, będzie pełnić w procesie transformacji ekologicznej jedną z kluczowych ról, z czym wiąże się silne zaangażowanie w projektowanie i wdrażanie wszelkich innowacyjnych, prośrodowiskowych rozwiązań. Z pomocą przychodzą tu m.in. rozwiązania 4.0 – polska branża chemiczna, będąc jedną z najbardziej postępowych, wyznaczając nowe kierunki w całym przemyśle, stawia na nowoczesne technologie.
Produkty chemiczne jako niezbędne do istnienia i skutecznego funkcjonowania różnych innych branż, ale także całego społeczeństwa, sprawiają, że sektor chemiczny jest napędem przemian, przed którymi stoi obecnie cała dążąca do osiągnięcia neutralności klimatycznej Europa. Jednym z narzędzi Unii Europejskiej mających urealnić dążenie do osiągnięcia celów klimatycznych jest przyjęty w połowie lipca 2021 r. pakiet „Fit for 55”, który stanowi bazowy element koncepcji Europejskiego Zielonego Ładu. Wiele z tzw. wniosków ustawodawczych pakietu w sposób znaczący wpłynie na funkcjonowanie całego europejskiego, w tym polskiego, przemysłu chemicznego. Wdrażane i kolejne planowane inwestycje Polskiej Chemii mają być odpowiedzią na idee dotyczące zrównoważonego rozwoju i unijne plany zmierzające ku dekarbonizacji, która nabiera jeszcze większego znaczenia w kontekście toczącej się w Ukrainie wojny i konieczności jak najszybszego uniezależnienia się od surowców z Rosji. Branża chemiczna będąc jedną z branż o strategicznym dla krajowej gospodarki znaczeniu, o wkładzie w PKB na poziomie 12 proc., bacznie obserwuje sytuację. Przed nami nowa rzeczywistość, chemia – jako branża energochłonna – w obliczu kryzysu energetycznego będzie się mierzyć m.in. z wieloma wyzwaniami związanymi z restrykcjami co do ewentualnego zużycia mediów. W przemyśle energochłonnym, a do takiego zalicza się Polska Chemia, takie sytuacje wymagają odpowiedniego planowania i przygotowania planów awaryjnych na wypadek wystąpienia ryzyka ograniczeń w dostawach gazu.
W obliczu wojny i napiętej sytuacji geopolitycznej niezbędna jest dywersyfikacja źródeł energii i miksu energetycznego. Coraz więcej mówi się o pozyskiwaniu energii z odnawialnych źródeł – warto wspomnieć, że to przecież chemia tworzy już dziś podstawowe elementy potrzebne choćby do budowy paneli słonecznych czy turbin wiatrowych. W związku z ambitnymi celami Unii Europejskiej w zakresie dekarbonizacji przedsiębiorcy zaczynają zwracać oczy także ku inwestycjom, np. w małe reaktory modułowe (tzw. SMR) – temat ten z pewnością będzie jeszcze bardziej obecny w dyskursie publicznym w kolejnych miesiącach.
Unia Europejska na drodze do neutralności klimatycznej dostrzega wielki potencjał również w nazywanym „paliwem przyszłości” wodorze. Przemysł chemiczny odegra w „wodorowej rewolucji” kluczową rolę – nie tylko w opracowywaniu rozwiązań, lecz także w ich wdrażaniu. Chemia jest bowiem głównym producentem wodoru i to jej rozwiązania będą wpływać na rozwój innowacyjnych wodorowych technologii. I choć o wodorze mówi się obecnie bardzo wiele, to do „gazów przyszłości” zalicza się też biometan. Co ważne, jego stosowanie nie wymaga tak dużych zmian infrastrukturalnych – może być wtłaczany do już istniejących sieci gazowych, dlatego myśląc o dekarbonizacji, nie można o nim zapominać.
Dialog i wsparcie
Spoglądając w przyszłość, sektor chemiczny potrzebuje konkretnego, realnego wsparcia w zakresie niwelowania gwałtownych zmian, czy to spowodowanych regulacjami (krajowymi lub unijnymi), czy galopującym wzrostem kosztów energii, któremu musi stawiać czoła. Przemysły energochłonne, jak m.in. chemia, mimo stale podejmowanych skutecznych wysiłków i aktywnych działań, mających na celu sprostanie rozmaitym, ambitnym stawianym przed nimi celom, nieustannie mierzą się z wieloma wyzwaniami regulacyjnymi. Biorąc pod uwagę wiele wymogów związanych z ekologiczną transformacją, która jest niezwykle kosztowna, kluczowa będzie kwestia wypracowania – w dialogu z krajową administracją – rozwiązań, które będą wspierać różnego rodzaju przedsięwzięcia branży chemicznej, w tym innowacje i inwestycje.
Chemia centrum przemian
W skali kraju Polska Chemia to ogromny multisektor o podstawowym znaczeniu w dzisiejszym, nowoczesnym, zmiennym świecie, w którym tkwi ogromny potencjał i który wymaga odpowiedniego wsparcia. Pogodzenie celów ekologicznych z codziennym funkcjonowaniem branży nie będzie proste. Stoimy przed koniecznością przebudowy całej europejskiej gospodarki – jako przemysł chemiczny jesteśmy w centrum tej transformacji.
Dr inż. Tomasz Zieliński prezes zarządu Polskiej Izby Przemysłu Chemicznego
Tekst został opublikowany w elektronicznym wydaniu „Polskiego Kompasu 2022” dostępnym bezpłatnie do pobrania na stronie www.gb.pl a także w aplikacji „Gazety Bankowej” na urządzenia mobilne
»» Pobierz teraz bezpłatnie PDF „Polskiego Kompasu 2022”:
