TYLKO U NAS
CPK – inwestycja, która zmieni oblicze Polski
Mimo wydarzeń takich jak pandemia czy wojna w Ukrainie, które odcisnęły – i nadal odciskają – piętno na działaniu europejskich gospodarek, Centralny Port Komunikacyjny – jedna z najważniejszych inwestycji infrastrukturalnych w Europie – nie zwalnia tempa. Projekt zakładający stworzenie m.in. nowoczesnego węzła przesiadkowego, który powstanie w odległości ok. 37 km na zachód od Warszawy i zintegruje transport lotniczy, kolejowy oraz drogowy, w tym roku osiągnął kolejne kamienie milowe – pisze minister Marcin Horała, pełnomocnik rządu ds. Centralnego Portu Komunikacyjnego dla RP.
Kluczowy element Centralnego Portu Komunikacyjnego (CPK) to lotnisko, które ma zajmować ok. 2150 hektarów i w ramach pierwszego etapu obsługiwać 40 mln pasażerów rocznie.
Warto podkreślić, że spółce dzięki Programowi Dobrowolnych Nabyć udało się zakupić grunty niezbędne do rozpoczęcia pierwszych prac budowlanych bez przymusowych wywłaszczeń. Od jakiegoś czasu na tych terenach trwają już finansowane przez CPK przeprowadzki i prace rozbiórkowe. Z kolei w czerwcu 2023 r. został zatwierdzony plan generalny, który zakończył etap planowania lotniska CPK.
To, że Polska potrzebuje dużego, międzykontynentalnego lotniska, czy to, że brakuje nam kilku tysięcy kilometrów połączeń kolejowych, to coś, co w wymiarze eksperckim było wiadomo od lat, ale być może nie przebijało się to do opinii publicznej. Teraz się przebiło, zyskało swoją markę w postaci CPK i jest realizowane.
Centralny Port Komunikacyjny jak Heathrow
Zgodnie z prognozami IATA w początkowej fazie działania lotnisko będzie mogło zrealizować 330 tys. operacji rocznie. Korzystne położenie sprawi, że ten światowej klasy hub umożliwi całodobową obsługę zarówno pasażerów, jak i ładunków cargo. Co więcej, w jego bezpośrednim sąsiedztwie zaplanowano budowę tzw. airport city, w którego skład wejdą m.in. centrum logistyczne, parkingi, obiekty targowo-kongresowe, konferencyjne i biurowe.
Trzeba zaznaczyć, że lotnicze cargo to bardzo dobry biznes, a Polska ma w tym obszarze ogromny potencjał. W 2022 r. Lotnisko Chopina – będące liderem w tym zakresie – odprawiło ponad 111 tys. ton towarów – jednak to wciąż mniej niż 1 proc. europejskiego cargo. Skala transportu lotniczego towarów w Polsce jest dość mała w stosunku do wielkości naszej gospodarki, a większość ładunków jest przewożona kołowo na zagraniczne lotniska. Co ciekawe, z danych Eurostatu wynika, że jeśli weźmiemy pod uwagę ruch towarowy, to Polska ma jedną z najbardziej zatłoczonych przestrzeni powietrznych w UE. Jednak mimo że nad naszymi głowami lata wiele samolotów, to towar, który transportują, docelowo trafia na inne duże europejskie lotniska, głównie w Niemczech. Liczby mówią same za siebie. W sumie aż 62 proc. cargo lotniczego z Europy Środkowo-Wschodniej – czyli 1,8 mln ton rocznie – ląduje w portach Europy Zachodniej.
W tym miejscu trzeba zwrócić uwagę, że bez budowy Centralnego Portu Komunikacyjnego do 2060 r. Polskę ominie 35 mln ton cargo. Nowe lotnisko może w krótkim czasie zdobyć 20 proc. udziału w rynku Europy Środkowo-Wschodniej, bo ładunki będą mogły być nadawane prosto z naszego kraju. Infrastruktura będzie do tego dostosowana – powstanie korzystnie położone całodobowe centrum logistyczne, wyposażone w specjalną infrastrukturę liniową i punktową odpowiadającą potrzebom ruchu cargo. Z prognozy przygotowanej przez IATA dla Centralnego Portu Komunikacyjnego wynika, że w 2030 r. lotnisko obsłuży 0,5 mln ton towarów. Pięć lat później będzie to milion ton, a w 2060 r. 1,75 mln ton. Dane te potwierdzają też zarówno analizy doradcy strategicznego, jak i konsultanta ds. masterplanu. W efekcie Centralny Port Komunikacyjny ma realne szanse stać się jednym z największych hubów cargo w Europie i osiągać wyniki porównywalne z londyńskim Heathrow.
Nowa jakość w transporcie kolejowym
Warto podkreślić, że oprócz lotniska w ramach Centralnego Portu Komunikacyjnego są realizowane liczne inwestycje kolejowe. W planach jest nie tylko węzeł w bezpośrednim sąsiedztwie nowego portu lotniczego, ale także sieć tzw. szprych na terenie całego kraju – w sumie to niemal 2 tys. km nowych linii i 3,7 tys. km linii modernizowanych. Pozwolą one na rozwinięcie zarówno krajowej, jak i europejskiej sieci Kolei Dużych Prędkości oraz umożliwią skrócenie czasów przejazdu między wieloma miastami, np. podróż z Warszawy do Wrocławia potrwa niecałe dwie godziny. Co więcej, liczne inwestycje kolejowe pozwolą na zwalczenie wykluczenia komunikacyjnego, m.in. dlatego, że pociągi wrócą do Jastrzębia-Zdroju, który aktualnie jest największym miastem w Polsce bez dostępu do kolei. W ciągu ostatniego roku spółka przedstawiła pięć wariantów inwestorskich Kolei Dużych Prędkości dla odcinków Poznań–Sieradz, Warszawa–Łódź, Łódź–Wrocław, Katowice–Ostrawa oraz Łętownia–Rzeszów.
Nie bez znaczenia jest to, że ponad 1,3 tys. km linii kolejowych planowanych przez CPK zostało uwzględnionych w najnowszej rewizji rozporządzenia dotyczącego TEN-T, czyli transeuropejskiej sieci transportowej (ang. Trans-European Network – Transport) składającej się z najważniejszych elementów infrastruktury w Unii Europejskiej. Obejmuje ona m.in. szlaki drogowe, kolejowe i rzeczne, a także elementy punktowe, np. porty morskie i lotnicze oraz terminale multimodalne. TEN-T łączy setki miast, lotnisk, portów oraz terminali na terenie UE. Argumenty przemawiające za jej rozwojem to m.in. ochrona środowiska czy zapewnienie spójności gospodarczej, społecznej i terytorialnej. To tylko potwierdza, że CPK odgrywa strategiczną rolę w rozwoju sieci transportowej Europy Środkowo-Wschodniej. Obecność w tej sieci to zarówno zwiększona rozpoznawalność wpływająca na międzynarodową współpracę, jak i lepszy dostęp do środków europejskich – w szczególności CEF.
Przełomowy potencjał logistyczny
Jednak budowa Centralnego Portu Komunikacyjnego to nie tylko oczywiste korzyści gospodarcze czy redukcja wykluczenia transportowego, ale również poprawa bezpieczeństwa Polski. Chociaż lotnisko CPK będzie obiektem cywilnym, to nie można zapomnieć o jego znaczeniu militarnym. W obliczu potencjalnego konfliktu zbrojnego także porty pasażerskie są używane m.in. do przerzutu jednostek wojskowych, sprzętu czy pomocy humanitarnej. W terminologii wojskowej nazywa się to infrastrukturą podwójnego przeznaczenia (ang. dual use). Takie strategiczne znaczenie lotniska CPK potwierdza wielu ekspertów – m.in. były dowódca amerykańskich wojsk lądowych w Europie gen. Ben Hodges. Jego zdaniem Centralny Port Komunikacyjny może stworzyć możliwości logistyczne, których obecnie nie zapewnia żaden inny węzeł w Polsce i w Europie Środkowo-Wschodniej.
Marcin Horała sekretarz stanu w Ministerstwie Funduszy i Polityki Regionalnej, pełnomocnik rządu ds. Centralnego Portu Komunikacyjnego dla RP
Tekst został opublikowany w elektronicznym wydaniu „Polskiego Kompasu 2023” dostępnym bezpłatnie do pobrania na stronie www.gb.pl a także w aplikacji „Gazety Bankowej” na urządzenia mobilne
»» Pobierz teraz bezpłatnie PDF „Polskiego Kompasu 2023”:
APPLE APP STORE - KLIKNIJ TUTAJ
Polecamy i zachęcamy do lektury tego wyjątkowego rocznika
