Tajemnica płodności tkwi w nieznanym organie?
Z pozoru bezużyteczny fragment tkanki w pobliżu jajnika może odgrywać kluczową rolę, jeśli chodzi o kontrolowanie owulacji czy menopauzę – sugerują wyniki badania opublikowane na platformie „bioRxiv”.
Sieć jajnika (rete ovarii) to niepozorna struktura utworzona z małych ślepych gruczołów cewkowych, które leżą w zrębie wokół dużych naczyń krwionośnych jajnika. Przyjmuje się, że sieć jajnika stanowi odpowiednik kanalików sieci jądra – powstaje w podobny sposób w okresie płodowym. U człowieka sieć jajnika bardzo trudno dostrzec gołym okiem. Po raz pierwszy opisano ją w roku 1870 i trafiła do podręczników anatomii. Czasem wspominano o niej w doniesieniach klinicznych ze względu na jej torbiele czy nowotwory, ale z czasem na przykład autorzy późniejszych wydań „Anatomii Graya” często darowali sobie wspominanie o tak nieistotnym szczególe anatomicznym.
Jednak zdaniem Blanche Capel z Duke University (Karolina Północna, USA) sieć jajnika może regulować czas lub częstotliwość owulacji, kontrolować, ile pęcherzyków jajnikowych jest aktywowanych w jednym cyklu lub kiedy są one aktywowane.
Przypadkowe odkrycie
Na dowody, że sieć jajnika może być czymś więcej niż zbędną pozostałością po okresie rozwojowym Capel i jej współpracownicy natknęli się w 2022 r., gdy tworzyli obrazy 3D rozwijających się jajników myszy i otaczających je tkanek.
Aby zaznaczyć obecność określonych tkanek, naukowcy użyli przeciwciał fluorescencyjnych. Gdy zastosowano przeciwciało wiążące się z białkiem PAX8, uwidoczniła się duża, rurowa struktura obok jajników. Była to właśnie sieć jajnika.
Dalsze badania pozwoliły odkryć nerwy rete ovarii łączące się z wyrostkiem robaczkowym. Obecnie autorzy próbują ustalić, czy sieć jajnika wysyła, czy też odbiera informacje.
Gdy do części rete ovarii znajdującej się najdalej od jajników wstrzyknięto barwnik fluorescencyjny, został on przetransportowany aż do jajnika. To wskazuje, że sieć jajnika może aktywnie transportować płyny.
Jajniki jak kompas
Wiadomo, że jajniki reagują na to, co dzieje się w innych częściach ciała. Na przykład duży wysiłek fizyczny związany z treningiem może zatrzymać owulację, a otyłość prowadzić do nieregularności cyklu miesiączkowego. Choć zakłada się, że jajniki bezpośrednio reagują na sygnały chemiczne przenoszone za pośrednictwem krwi, być może to rete ovarii przekazuje im sygnały jak swego rodzaju „chemiczna antena”.
»» O bieżących wydarzeniach w gospodarce i finansach czytaj tutaj:
Tak Tusk usunie rolników? „Infrastruktura krytyczna”
Ataki nie ustają. Były prezes Orlenu odpowiada
Chiny będą mieć więcej, jeszcze więcej węgla
Gdyby tak było, niewykluczone, że sieć jajnika może również mieć wpływ na wiek, w jakim następuje menopauza. Jeśli odgrywa rolę w regulacji liczby pęcherzyków ulegających owulacji, może regulować długość życia reprodukcyjnego kobiet. Być może dzięki jej wykorzystaniu dałoby się w jakiś sposób opóźnić menopauzę i związane z nią dolegliwości.
Autorzy publikacji (https://www.biorxiv.org/content/10.1101/2023.11.08.566085v2) wzywają do dodania rete ovarii do listy struktur tworzących żeński układ rozrodczy – wraz ze sromem, pochwą, szyjką macicy, macicą, jajowodem i jajnikami – oraz do zbadania jego roli. W tym celu planują przeprowadzenie dalszych badań.
PAP/ as/
