Czy syrop glukozowy jest zdrowszy od zwykłego cukru?

W Stanach Zjednoczonych od kilku dekad powszechnie stosuje się syrop glukozowo-fruktozowy (HFCS, high fructose corn syrup) jako zamiennik sacharozy. W Europie natomiast w klasycznych recepturach napojów gazowanych częściej wykorzystuje się cukier buraczany lub trzcinowy, chociaż HFCS pozostaje obecny w wielu innych produktach spożywczych.

Zmiana surowca zaczyna wzbudzać liczne kontrowersje oraz pytania o potencjalne konsekwencje zdrowotne, a także o to, czy ograniczenie stosowania syropu mogłoby wpłynąć na zmniejszenie skali otyłości populacyjnej.

Porównanie obu substancji

Sacharoza, czyli tak zwany biały cukier stołowy, jest disacharydem zbudowanym z glukozy oraz fruktozy.

Z kolei syrop glukozowo-fruktozowy to mieszanina wolnej glukozy i fruktozy w różnych proporcjach – najczęściej około 42 proc. fruktozy i 53 proc. glukozy w Europie, bądź 55 proc. fruktozy i 40 proc. glukozy w USA.

Obie substancje słodzące charakteryzują się zbliżoną wartością energetyczną wynoszącą około 4 kcal/g i porównywalnym stopniem słodyczy. Syrop, jednakże dzięki swojej płynnej konsystencji znajduje znacznie większe zastosowanie przemysłowe, co tym samym tłumaczy jego popularność w napojach, słodyczach czy produktach piekarniczych.

Szukając winowajcy

Hipoteza wiążąca zwiększone spożycie HFCS z epidemią otyłości została sformułowana w 2004 roku, kiedy George A. Bray, Samara J. Nielsen i Barry M. Popkin opublikowali komentarz w „American Journal of Clinical Nutrition”.

Zwrócono wówczas uwagę na równoległy wzrost konsumpcji HFCS w USA i częstości występowania otyłości. Sugerowano wtedy, iż syrop – ze względu na wysoką zawartość fruktozy w formie wolnej – może odgrywać szczególną rolę w nasileniu owego światowego problemu.

Lepiej unikać

Część badaczy wskazuje, iż obecnie nie istnieją jednoznaczne dowody, na fakt, że HFCS wywołuje odmienne skutki metaboliczne niż sacharoza, a kluczowym czynnikiem niezmiennie pozostaje ogólny nadmiar cukrów dodanych w diecie.

Inni zwracają z kolei uwagę na specyfikę metabolizmu fruktozy – jej niewielki wpływ na wyrzut insuliny, brak stymulacji leptyny i ograniczone poczucie sytości, sprzyjające zwiększonemu spożyciu energii.

Badania interwencyjne prowadzone w warunkach kontrolowanych wskazują, iż wysokie dawki fruktozy w napojach mogą wpływać na profil lipidowy oraz metabolizm wątrobowy, co związane jest ze zwiększonym ryzykiem rozwoju stłuszczenia wątroby, zaburzeń gospodarki lipidowej czy nadciśnienia tętniczego.

W świetle aktualnych zaleceń instytucji zdrowia publicznego zarówno sacharoza, jak i syrop glukozowo-fruktozowy zaliczane są do tak zwanych cukrów dodanych, które powinny być ograniczane w codziennej diecie.

Do tej kategorii wlicza się również między innymi syrop kukurydziany, miód, melasę, dekstrozę czy maltodekstrynę. Wszystkie te produkty dostarczają energii w postaci cukrów prostych i spożywane w nadmiarze zwiększają ryzyko rozwoju chorób metabolicznych.

W napojach dostępnych na polskim rynku producenci stosują zarówno cukry klasyczne, jak i niskoenergetyczne substancje słodzące, takie jak aspartam, acesulfam K, sukraloza czy glikozydy stewiolowe.

Warianty napojów typu „zero” lub „light” umożliwiają obniżenie wartości energetycznej, natomiast napoje słodzone cukrem lub HFCS pozostają źródłem znacznych ilości kalorii.

Filip Siódmiak

Źródła:

• A Angel, Preface, The American Journal of Clinical Nutrition, Volume 79, Issue 6, June 2004, Page 1131S.

• Stanhope, Kimber L et al. “Consuming fructose-sweetened, not glucose-sweetened, beverages increases visceral adiposity and lipids and decreases insulin sensitivity in overweight/obese humans.” The Journal of clinical investigation vol. 119,5 (2009): 1322-34. 

»» O diecie i zdrowiu czytaj tutaj:

Jaką wędlinę wybierze twój dietetyk?

Nie wszystkie węglowodany są „złe”

Weryfikujemy dietetyczne mity!

»» Odwiedź wgospodarce.pl na GOOGLE NEWS, aby codziennie śledzić aktualne informacje.