Szara strefa to wciąż poważny problem

Szara strefa w Polsce w 2019 roku wyniosła prawie 300 mld zł, co stanowiło ponad 12,5 proc. polskiego PKB.

Niektóre szacunki mówiły o wartości ponad 420 mld zł, czyli ponad 17 proc. PKB. Nielegalna i nierejestrowana działalność to wciąż poważny problem gospodarczy i podatkowy, dlatego warto się przyjrzeć, czego o szarej strefie można się dowiedzieć z polskich mediów - wynika z badań Fundacji Republikańskiej w ramach realizowanego w partnerstwie z PKN ORLEN projektu Monitoring Szarej Strefy w Polsce 2019.

Przez cały rok 2019 analitycy Fundacji Republikańskiej przebadali w blisko 10 tys. artykułów z prasy tradycyjnej i mediów internetowych. Wyłonili z nich najważniejsze wydarzenia związane z szarą strefą: działania służb i prokuratury, zmiany prawne oraz istotne publikacje specjalistyczne. Analizy zostały zebrane w czterech kwartalnych raportach, a w tym roku opublikowano opracowanie zbiorcze – Raport Końcowy.

Wynika z nich, że podejmowane w ostatnich latach działania uszczelniające miały widoczny wpływ na szarą strefę. Udział szarej strefy w PKB znacząco malał, co potwierdziły zarówno państwowe szacunki Głównego Urzędu Statystycznego, jak i publikacje instytucji badawczych. Miały na to wpływ między innymi nowe regulacje prawne ujęte w tzw. pakiety (przewozowy, paliwowy). W raportach kwartalnych oraz końcowym opisano miedzy innymi procedowane i wprowadzone w 2019 roku rozwiązania legislacyjne mające wpływ na szarą strefę, w tym nowelizację Kodeksu Karnego Skarbowego, ustawy o VAT czy ustaw i rozporządzeń regulujących rynek paliwowy.

W 2019 roku pojawiło się osiem istotnych publikacji związanych z szarą strefą: dwie zawierające szacunkowe wartości szarej strefy w Polsce, jedna podsumowująca efekty działań uszczelniających, pozostałe mające charakter analiz branżowych. W ramach projektu streszczono główne wnioski tych publikacji. Istotnym elementem projektu było także opisanie głównych, największych wykryć towarów akcyzowych – paliw, tytoniu oraz alkoholu. Opisano również sprawy związane z szarostrefową działalnością grup przestępczych, które trafiły do prokuratury.

Analiza doniesień medialnych o szarej strefie wykazała, że temat ten jest popularny zarówno w mediach lokalnych, jak i krajowych. Głównymi tematami były przemyt wyrobów akcyzowych oraz nielegalny obrót wyrobami akcyzowymi. Informacje o zmianach prawnych pojawiały się w mediach rzadko, głównie na portalach i w czasopismach specjalistycznych. Badanie wykazało również, że media, szczególnie lokalne, często wykorzystują clickbaitowe nagłówki, a znaczna część materiałów to przedruki ze stron służb (np. KAS i policji) oraz PAP. Często w publikacjach brakowało istotnych informacji o miejscu przechwycenia towarów akcyzowych, ich wartości i dacie. Stąd też wynika, że publikacje medialne mogą stanowić cenne źródło informacji o szarej strefie, jednak nie są wystarczające do całościowej analizy problemu.

Wszystkie publikacje powstałe w ramach projektu Monitoring Szarej Strefy w Polsce 2019 dostępne są na stronie Fundacji Republikańskiej:

https://fundacjarepublikanska.org/co_robimy/monitoring-szarej-strefy/

Czytaj też: Od dziś unijny zakaz sprzedaży papierosów mentolowych

KG/Fundacja Republikańska