Zasypiasz zaraz po jedzeniu? Może to insulinooporność!

W celu zapewnienia prawidłowego metabolizmu cukrów, nasz organizm wydziela insulinę – hormon mający na celu wyłapanie glukozy z krwi i przetransportowanie jej do odpowiednik komórek

Może się jednak zdarzyć, że wydzielanie insuliny jest zaburzone, przez co glukoza nieustannie będzie krążyć w krwioobiegu, przyczyniając się do rozwoju cukrzycy. Jak możemy zwiększyć naszą wrażliwość na insulinę oraz jakie działania podejmować przy już występującej insulinooporności?

Czym jest insulinooporność?

Insulina jest hormonem produkowanym przez trzustkę w komórkach beta wysp Langerhansa. Ma działanie anaboliczne i bierze udział w metabolizmie węglowodanów, a w mniejszym stopniu białek i tłuszczy. Głównym zadaniem insuliny jest obniżanie poziomu cukru do wartości prawidłowych, a zarazem dostarczanie jej do komórek, które wykorzystują ją jako źródło energii. Przetwarza także węglowodany w tłuszcze oraz zwiększa syntezę niektórych białek. O insulinooporności mówimy, gdy spada wrażliwość naszych tkanek na działanie insuliny. Po prostu zaczyna nam brakować odpowiednich receptorów i transporterów insuliny, przez co nie może ona dostać się do wnętrza komórek. Kiedy taki stan przedłuża się, stężenie tego hormonu zaczyna rosnąć, aż do momentu, w którym mechanizmy regulacyjne przestają spełniać swoją funkcję.

„Przyjaciele” insulinooporności

Insulinooporność sama w sobie nie jest chorobą. Jest natomiast jedną składową tzw. „zespołu metabolicznego”. Oprócz tego u pacjenta diagnozuje się także nadwagę, lub otyłość, nadciśnienie tętnicze, hipercholersterolemię i stan przedcukrzycowy, czyli taki kiedy na czczo poziom cukru przekracza 100 mg/dl. Wszystkie te choroby są ze sobą ściśle powiązane i oddziałują na siebie na zasadzie sprzężeń.

Przyczyny

Głównym winowajcom jest nadwaga i otyłość. Tkanka tłuszczowa trzewna, zlokalizowana wokół narządów jest aktywna metabolicznie i produkuje hormony o działaniu przeciwstawnym do insuliny. Uwalnia ona także do krwi wolne kwasy tłuszczowe, które krążąc po organizmie zaczynają być wykorzystywane jako źródło energii. Glukoza staje się wtedy zbędna i gromadzi się w naczyniach krwionośnych. Aby zrównoważyć ten stan, trzustka zaczyna produkować więcej insuliny, która nie może spełnić swojej roli. Zdarza się też, że możemy być genetycznie predysponowani na wystąpienie insulinooporności. Innymi przyczynami jest niska aktywność fizyczna, nieodpowiednia dieta bogata w cukry proste i tłuszcze trans, a uboga w błonnik. Alkohol i papierosy, a także przyjmowanie niektórych leków antykoncepcyjnych, glikokortykosteroidów, diuretyków oraz leków na nadciśnienie mogą wpływać na rozwój insulinooporności.

Objawy

Objawy insulinooporności często są bagatelizowane i oskarża się o nie inne czynniki. Do najczęściej występujących objawów należą:

Senność po spożyciu posiłku, zwłaszcza po tym obfitującym w węglowodany

Zmęczenie, problemy z koncentracją i rozdrażnienie

Apetyt na słodycze

Wzrost wagi i trudności z jej zrzuceniem

Duża potliwość

Do czego może prowadzić?

Długofalowo będzie prowadzić do stanu przedcukrzycowego, a w konsekwencji cukrzycy typu 2. Wiąże się to ze wzmożoną produkcją insuliny, w celu przezwyciężenia oporu tkanek. Z czasem trzustka nie jest już w stanie wytwarzać tak dużych dawek insuliny i to jest moment, gdy mówimy o cukrzycy. W takiej sytuacji konieczne jest przyjmowanie insuliny z zewnątrz. Może ona także prowadzić do zespołu policystycznych jajników, niealkoholowego stłuszczenia wątroby oraz miażdżycy.

Leczenie

Zmiana nawyków żywieniowych oraz wprowadzenie aktywności fizycznej jest pierwszą rzeczą jaką powinniśmy zmienić. Odpowiednie żywienie będzie miało na celu ograniczenie wyrzutów dużych ilości cukru po posiłku. Osoby zdiagnozowane z insulinooporonością powinny spożywać produkty o niskim indeksie i ładunku glikemicznym. Wybierając produkty o dużej zawartości cukrów prostych, wymagają by wraz z nimi spożyć coś co zawiera białko, błonnik, lub tłuszcz. Taka strategia pozwoli na obniżenie całkowitego ładunku glikemicznego i mniejszego skoku cukru we krwi. Istnieją pewne badania pokazujące, że stosowanie maślanu sodu będzie wpływać na zwiększenie wydzielania hormonu jelitowego (GLP-1), wchodzącego w reakcje z komórkami beta trzustki. Pozwoli to obniżyć glikemię poposiłkową oraz poziom trójglicerydów i cholesterolu. Przy doborze produktów spożywczych trzeba zwrócić na wybór tych o dodatkowej zawartość tłuszczu i większej ilości błonnika, a mniejszej cukrów prostych. Kupując na przykład nabiał, warto wybrać nie wersję odtłuszczoną, a właśnie pół- , lub pełnotłusty. Dużą rolę w leczeniu insulinooporności pełnić będzie aktywność fizyczna. W trackie jej wykonywania zwiększa się zapotrzebowanie komórek i mięśni na węglowodany, które są podstawowym źródłem energii. Regularna, umiarkowana aktywność fizyczna wraz z odpowiednią dietą pozwoli zredukować masę ciała, w tym tłuszczu trzewnego, zwiększając jednocześnie wrażliwość tkanek na insulinę. Zalecane będzie wykonywanie treningów tlenowych i siłowych. Im dłuższy wysiłek, tym większy będzie spadek cukru oraz analogicznie wydzielanie insuliny.

Filip Siódmiak