ESG – refleksje i wyzwania

Wyzwania związane z wdrażaniem ESG są niezwykle aktualne, istotne i wielowątkowe. W zasadzie trudno podważać samą ideę zrównoważonego rozwoju, ale sposób jej wdrożenia już nie – pisze w swoim stałym felietonie na łamach „Gazety Bankowej” prof. Małgorzata Zaleska.

Skutki regulacji w zakresie ESG, w tym Zielonego Ładu, są dalekosiężne, m.in. wpływają na zmniejszenie konkurencyjności gospodarek europejskich w najbliższym czasie, a nawet stwarzają ryzyko zaprzestania działalności firm z branż najbardziej energochłonnych (np. cementowni).

To m.in. z powyższego wynika niechęć niektórych przedsiębiorstw do wdrażania regulacji ESG – widzą one w nich przede wszystkim koszty, nie dostrzegając wystarczających indywidualnych korzyści.

Z perspektywy krótkoterminowej implementacja przepisów w zakresie ESG oznacza z pewnością zmianę strategii działania przedsiębiorstw i wzrost ich kosztów, w tym w zakresie spełnienia obowiązków raportowania oraz zatrudnienia wykwalifikowanych pracowników, których brakuje. Wspomniane koszty są różnie postrzegane przez poszczególne podmioty. Łatwiej je bowiem ponieść bogatym, dużym, globalnym firmom, a zdecydowanie trudniej małym przedsiębiorstwom, działającym lokalnie. Tymczasem obowiązki wdrożenia regulacji/raportowania ESG dotyczą małych oraz dużych podmiotów i w zasadzie są takie same. Jednocześnie, z drugiej strony, implementowanie regulacji ESG w praktyce oznacza dodatkowe zyski dla firm doradczych, kancelarii prawnych oraz biegłych rewidentów weryfikujących informacje na temat zrównoważonego rozwoju. Bardziej przychylnie niż sami przedsiębiorcy patrzą na inwestycje odpowiadające celom ESG inwestorzy (zarządzający funduszami inwestycyjnymi oraz inni przedstawiciele rynku finansowego). Widzą oni bowiem we wdrażaniu regulacji ESG nie tylko wyzwania, lecz przede wszystkim szansę na zdobycie przewagi konkurencyjnej na rynku, ponadto możliwość otrzymania przez przedsiębiorstwo finansowania. Podmiotom, które nie spełniają kryteriów ESG, będzie bowiem coraz trudniej pozyskać finansowanie. Już obecnie banki uwzględniają w procesach kredytowych czynniki ESG, choć odniesione jest to przede wszystkim do największych klientów korporacyjnych, a w zdecydowanie mniejszym zakresie do kredytów hipotecznych i detalicznych. Banki i inne instytucje finansowe, udzielając finansowania, z pewnością mogą się jednak przyczyniać do osiągnięcia celów Zielonego Ładu, który pochłonie setki miliardów euro rocznie.

Chociażby z powyższych powodów warto raz jeszcze pochylić się nie tylko nad krótkoterminowymi, lecz przede wszystkim nad długoterminowymi konsekwencjami wdrażania regulacji ESG i dokonać rzetelnej oraz wielowątkowej oceny ich skutków. Warto przy tym pamiętać, że omawiane regulacje wdrażane są wyłącznie w Unii Europejskiej i nie mają globalnego charakteru. Ponadto należy uwzględnić w analizach niebywały postęp technologiczny i sytuację geopolityczną. Postęp technologiczny jest bowiem, jak na razie, wyjątkowo energochłonny i przyczynia się do emitowania coraz większej ilości dwutlenku węgla, a finansowanie wyścigu zbrojeń, koniecznego rozwoju przemysłu zbrojeniowego i obronnego, nie wpisuje się w ideę zrównoważonego rozwoju.

Raportowanie w zakresie ESG, które wchodzi do praktyki gospodarczej stopniowo i zajmuje ostatnio wiele przedsiębiorstw, jest zaś kwestią wtórną, choć istotną. Greenwashing („malowanie firm na zielono”) czy brak precyzji zasad raportowania, dokonywania ujawnień w zakresie ESG i możliwość manipulowania danymi stwarzają bowiem dla przedsiębiorstw oraz instytucji finansowych ryzyko prawne i reputacji. Ponadto zagrożone są karami, w tym finansowymi.

Pamiętajmy zatem, że ESG to nie tylko ochrona środowiska, lecz także odpowiedzialność za rozwój i bezpieczeństwo, w tym państwa i jednostki.

Prof. Małgorzata Zaleska, Dyrektor Instytutu Bankowości SGH, Członek korespondent PAN

Więcej informacji i komentarzy ze świata finansów i gospodarki czytaj w aktualnym październikowym wydaniu „Gazety Bankowej” (nr 10/2024), dostępnym także jako e-wydanie, także na iOS i Android

Szczegóły, jak zamówić e-wydanie „Gazety Bankowej”, kliknij tutaj