GAZETA BANKOWA: 20 lat RPP

Polityka pieniężna dwóch minionych dekad to olbrzymi sukces NBP, a zatem także i Polski. Umożliwiła ona przeniesienie naszego kraju do cywilizowanego świata stabilnego pieniądza i zapewniła warunki do szybkiego i zrównoważonego rozwoju polskiej gospodarki – pisze prof. Adam Glapiński, prezes Narodowego Banku Polskiego w tekście podsumowującym dwie dekady działania

Mija właśnie 20 lat budowy nowoczesnej polityki pieniężnej w Polsce. Jej instytucjonalny kształt zapewniło powołanie w lutym 1998 r. Rady Polityki Pieniężnej, niezależnego kolegialnego organu Narodowego Banku Polskiego. Najważniejszą kompetencją Rady jest decydowanie o kierunku prowadzonej polityki pieniężnej w taki sposób, aby realizować podstawowy cel działalności NBP, tj. utrzymanie stabilnego poziomu cen.

Ustanowienie Rady Polityki Pieniężnej I kadencji nastąpiło w lutym 1998 r. W skład Rady – będącej organem NBP – wchodzą Prezes Narodowego Banku Polskiego jako przewodniczący oraz osoby wyróżniające się wiedzą z zakresu finansów powoływane na sześć lat, w równej liczbie przez Prezydenta Rzeczypospolitej, Sejm i Senat. Minęły więc już trzy pełne kadencje Rady, a od dwóch lat politykę pieniężną prowadzi Rada IV kadencji. W tym okresie 37 wysokiej klasy ekspertów – głównie z dziedziny ekonomii, ale także prawa – pełniło funkcję członków Rady, a pięciu prezesów NBP przewodniczyło jej obradom.

Główną kompetencją Rady jest decydowanie o kierunku prowadzonej polityki pieniężnej, tzn. kształtowanie założeń tej polityki oraz ustalanie na tej podstawie poziomu stóp procentowych NBP. Mandat NBP, a przez to Rady, został określony jako utrzymanie stabilnego poziomu cen, przy jednoczesnym wspieraniu polityki gospodarczej rządu, o ile nie ogranicza to podstawowego celu NBP. Ustalając poziom stóp procentowych NBP, Rada wpływa pośrednio na wyceny instrumentów finansowych w całej gospodarce, w tym oprocentowanie depozytów i kredytów. Rada określa także ramy swojej polityki w przygotowywanych co roku „Założeniach polityki pieniężnej”. W praktyce oznacza to, że Rada decyduje zarówno o strategii polityki pieniężnej, jak i o jej bieżącej realizacji. To bardzo ważne kompetencje, o czym świadczą dokonania Rady wszystkich kadencji ostatnich 20 lat.

(…) Patrząc wstecz wyraźnie widać, że przez 20 lat funkcjonowania Rady rozwiązania instytucjonalne wprowadzone dla zagwarantowania jej niezależności zdały egzamin. Działania Rady były zawsze nakierowane na realizację konstytucyjnego mandatu banku centralnego, co wymagało niekiedy trudnych decyzji. Z tego względu Rada niejednokrotnie była narażona na krytykę. Jednak za każdym razem udowadniała, że jest organem w pełni niezależnym. Trzeba przyznać, że bardzo często w Radzie zderzały się różne punkty widzenia i nie brakowało kontrowersji, ale wewnętrzna dyskusja pozwalała z reguły na wypracowanie właściwego stanowiska.

(…)

Na skuteczność prowadzonej przez Radę polityki pieniężnej wskazują wskaźniki gospodarcze. Odkąd obowiązuje w Polsce stały cel inflacyjny na poziomie 2,5 proc. +/- 1 pkt. proc., średnia inflacja wyniosła 2 proc., a więc – mimo przejściowych wahań i dość długiego okresu deflacji – była zgodna z celem NBP. Do tego polityka pieniężna skutecznie ogranicza zmienność warunków makroekonomicznych. Zmienność tzw. luki popytowej należy w Polsce do najniższych na świecie. Od pewnego czasu relatywnie niewielkie są również wahania efektywnego kursu walutowego.

Jak wskazują nasze doświadczenia, kluczem do sukcesu jest konserwatywna i stabilna polityka pieniężna. W szczególności Rada wystrzega się nagłych ruchów i nie ulega szybko zmieniającym się nastrojom.

Jakie zadania powinna sobie postawić Rada na najbliższe lata? Punkt startowy jest bardzo dobry – dotychczasowa polityka pieniężna zapewniła stabilność cen, wspierając równowagę makroekonomiczną i stabilność sektora finansowego. Trzeba jednak pamiętać, że utrzymanie tych osiągnięć niekoniecznie będzie łatwe, a stabilność cen, podobnie jak szerzej ujęta stabilność makroekonomiczna i finansowa, nie są dane raz na zawsze. Dlatego Rada musi nadal z uwagą przyglądać się sytuacji gospodarczej i skutecznie reagować na zmieniające się warunki, tak aby mozolnie wypracowane zdobycze zostały utrzymane i utrwalone.

Prof. Adam Glapiński, prezes Narodowego Banku Polskiego

Cały tekst prezesa NBP, inne podsumowania na 20-lecie RPP oraz więcej informacji i komentarzy o polskiej gospodarce i sektorze finansowym znajdziesz w bieżącym wydaniu „Gazety Bankowej” do kupienia w kioskach i salonach prasowych

„Gazeta Bankowa” dostępna jest także jako e-wydanie, także na iOS i Android – szczegóły na http://www.gb.pl/e-wydanie-gb.html