TYLKO U NAS
European Green Deal i szanse polskiego sektora chemicznego
European Green Deal stanowi nie lada wyzwanie dla spółek z udziałem Skarbu Państwa, szczególnie z branż paliwowej, chemicznej i energetycznej. Jednocześnie to niebywała okazja do wdrożenia innowacyjnych technologii i rozwoju w nowych obszarach działalności – pisze Wojciech Krysztofik, Ministerstwo Aktywów Państwowych, wiceprzewodniczący rady nadzorczej Grupy Azoty SA na łamach „Polskiego Kompasu 2020”
Obecna sytuacja gospodarcza w Europie związana z okresem pandemii COVID-19 daje nowe możliwości w kontekście zmniejszania dystansu dzielącego polskie firmy od europejskich konkurentów, w szczególności w obszarze nowych technologii. Jednocześnie należy nałożyć na to kontekst European Green Deal, zakładający bardziej efektywne wykorzystanie zasobów dzięki przejściu na czystą gospodarkę o obiegu zamkniętym oraz przeciwdziałanie utracie różnorodności biologicznej i zmniejszenie poziomu zanieczyszczeń. Cele te mają zostać osiągnięte dzięki wprowadzeniu działań w dziewięciu obszarach polityki: różnorodność biologiczna (ochrona ekosystemu), „od pola do stołu” (zrównoważony łańcuch żywnościowy), zrównoważone rolnictwo, czysta energia, zrównoważony przemysł, budowa i renowacja (transformacja sektora budowlanego w bardziej ekologiczny), zrównoważona mobilność, eliminowanie zanieczyszczeń oraz działania klimatyczne (osiągnięcie neutralności klimatycznej).
European Green Deal
Prezentacja European Green Deal odbyła się 11 grudnia 2019 r. Intensywne prace w Komisji Europejskiej nad przygotowaniem pełnego planu działania doprowadziły do złożenia 4 marca 2020 r. wniosku ustawodawczego w sprawie Europejskiego prawa o klimacie, zakładającego osiągnięcie przez Unię Europejską neutralności klimatycznej. Jak czytamy w uzasadnieniu wniosku, „w komunikacie w sprawie Europejskiego Zielonego Ładu zainicjowano nową unijną strategię na rzecz wzrostu gospodarczego mającą przekształcić UE w sprawiedliwe i dostatnie społeczeństwo, z myślą o poprawie jakości życia aktualnych i przyszłych pokoleń, którego gospodarka będzie nowoczesna, zasobooszczędna i konkurencyjna”. Na European Green Deal należy więc patrzeć, pamiętając, że to nowa strategia na rzecz wzrostu gospodarczego (new growth strategy), mająca na celu zachowanie konkurencyjności gospodarki (competitive economy). Działania zmierzające do jej wdrożenia powinny zatem być podejmowane przy uwzględnieniu uwarunkowań ekonomicznych gwarantujących wzrost innowacyjności i przewag konkurencyjnych firm.
Branża chemiczna a European Green Deal
European Green Deal stanowi nie lada wyzwanie dla spółek z udziałem Skarbu Państwa, szczególnie z branż paliwowej, chemicznej i energetycznej. Jednocześnie to niebywała okazja do wdrożenia innowacyjnych technologii i rozwoju w nowych obszarach działalności. Polska gospodarka w wyniku pandemii COVID-19 na tle europejskich sąsiadów ucierpiała relatywnie mało. Umiejętne wykorzystanie obecnych uwarunkowań społeczno-gospodarczych może doprowadzić do wzmocnienia pozycji polskich przedsiębiorstw na arenie międzynarodowej.
Poza wieloma działaniami optymalizacyjnymi i dostosowującymi do nowych wyzwań wymaga to jednak śmiałej polityki w obszarze innowacji i nowych technologii. Realizowane projekty powinny doprowadzić do obniżenia wskaźników surowcowych i energetycznych, zwiększenia efektywności linii produkcyjnych i tworzenia zamkniętych cyklów produkcji. Obszarami szczególnie interesującymi dla polskich firm z branży chemicznej mogą stać się strategia „od pola do stołu” przewidująca stworzenie bardziej zrównoważonych systemów żywnościowych oraz unijna strategia na rzecz bioróżnorodności 2030 w celu ochrony wrażliwych zasobów naturalnych. Współpraca dużych przedsiębiorstw z polskimi podwykonawcami i rolnikami przy ich realizacji może rozbudować krajowe łańcuchy dostaw oraz przyczynić się do zwiększenia synergii. W ramach tych strategii dla spółek Skarbu Państwa działających w branży chemicznej powstają wyzwania, ale jednocześnie niezwykła szansa zwiększenia pozycji w obszarze nawozów specjalistycznych i biostymulatorów.
Wodór jako szansa dla sektora chemicznego
W kontekście European Green Deal i konieczności transformacji przemysłowej niezwykle interesującym dla polskiej gospodarki nośnikiem energii staje się wodór. Poza wdrażaniem działań optymalizacyjnych i dostosowywaniem linii produkcyjnych do nowych wymogów należy bowiem poszukiwać nowych rynków, na których możliwa jest ekspansja polskich firm. Takim obszarem może właśnie stać się rynek wodoru. Wodór może służyć do napędzania samochodów i magazynowania energii wyprodukowanej z OZE, mieszanina gazu i wodoru może być wykorzystywana w kogeneracji, czyli połączonej produkcji energii elektrycznej i cieplnej, znajduje też szerokie zastosowanie w petrochemii, hutnictwie i przy wytwarzaniu nawozów, zastępując lub uzupełniając gaz ziemny. Polska jest jednym z największych producentów wodoru w Europie, zapewniając 14 proc. zapotrzebowania na ten surowiec w Unii Europejskiej. Tylko Grupa Azoty produkuje rocznie ponad 400 tys. ton wodoru.
Spółki z udziałem Skarbu Państwa realizują kilka wodorowych projektów badawczo-rozwojowych dotyczących m.in. możliwości wykorzystania technologii wodorowych w dystrybucji i magazynowaniu energii, budowy lokomotyw z napędem wodorowo-hybrydowym, produkcji wodoru wysokiej czystości z przeznaczeniem do ogniw paliwowych i rozwoju technologii elektrolizy do produkcji wodoru z OZE. Jednocześnie realizowane są projekty modernizacyjne instalacji przemysłowych w celu wykorzystania wodoru przy produkcji m.in. amoniaku i metanolu. Zagospodarowanie wodoru pochodzącego z instalacji produkcyjnych (jako surowiec poboczny np. przy produkcji propylenu) daje efekt ekologiczny w postaci mniejszej emisji CO2 do atmosfery. Wynika to bezpośrednio z mniejszego zużycia gazu ziemnego jako surowca wykorzystywanego do produkcji i źródła uzyskania energii niezbędnej do uruchomienia instalacji. Współpraca polskich firm, takich jak Grupa Azoty, PGNiG, Lotos, JSW, Energa, Gaz-System, może doprowadzić do wzmocnienia pozycji polskiej gospodarki w obszarze produkcji i dystrybucji wodoru. Niezwykle w tym cenna jest współpraca przemysłu z polskimi uczelniami (Politechnika Warszawska) i centrami badawczymi (Narodowe Centrum Badań i Rozwoju), wraz z którymi realizowane są badania i prace koncepcyjne. Wodór może bowiem odegrać istotną rolę w bilansowaniu systemu energetycznego z dużym udziałem OZE, daje szansę na zmniejszenie emisyjności przemysłu, transportu drogowego i kolejowego oraz na tworzenie rynku dla nowych technologii.
Rynek wodoru na świecie znajduje się obecnie w fazie początkowego rozwoju, co daje możliwość zyskania przewag konkurencyjnych i wypracowania silnej pozycji dla polskich firm działających w tym obszarze. Poza zabezpieczeniem krajowego zapotrzebowania na wodór i zwiększania znaczenia tego nośnika energii w kilkuletniej perspektywie niewykluczone jest zbudowanie pozycji polskich firm jako eksportera wodoru do krajów ościennych. Aby osiągnąć ten cel, konieczne jest umiejętne włączenie się przez polskie firmy w realizację European Green Deal i postawienie na wodór jako na polski znaczący wkład w realizację tego planu. Jednocześnie wymaga to przyjęcia wspólnej strategii działania i wykorzystania efektu synergii pomiędzy spółkami realizującymi projekty wodorowe, a także wykorzystania potencjału kooperacji z partnerami międzynarodowymi.
Wojciech Krysztofik, Ministerstwo Aktywów Państwowych, wiceprzewodniczący rady nadzorczej Grupy Azoty SA
Tekst Wojciecha Krysztofika z MAP został opublikowany w elektronicznym wydaniu „Polskiego Kompasu 2020” dostępnym bezpłatnie do pobrania na stronie www.gb.pl a także w aplikacji „Gazety Bankowej” na urządzenia mobilne
»» Pobierz teraz bezpłatnie PDF „Polskiego Kompasu 2020”:
APPLE APP STORE - KLIKNIJ TUTAJ
HUAWEI APP GALLERY - KLIKNIJ TUTAJ
Polecamy i zachęcamy do lektury tego wyjątkowego rocznika
»» O roczniku „Polski Kompas 2020” i nagrodach Polskiego Kompasu czytaj tutaj:
Premiera rocznika Polski Kompas 2020
Nagrody Polskiego Kompasu przyznane
UWAGA OD REDAKCJI: wszystkie teksty zamieszczone w roczniku „Polski Kompas 2020” zostały przygotowane przez autorów i nadesłane do redakcji do 5 września 2020 roku
