TYLKO U NAS
Internacjonalizacja – nie tylko jedno z lekarstw na kryzys, lecz wielka szansa na innowacje
Jak zapamiętamy rok 2022? Pierwsze skojarzenie to oczywiście agresja Rosji i toczące się w Ukrainie ciężkie walki, lecz nie jest to obraz pełen. Otóż w minionym roku Meta, spółka kojarzona przede wszystkim z Facebookiem, po raz pierwszy w historii odnotowała spadek przychodów. W Wielkiej Brytanii po raz pierwszy temperatura przekroczyła 40°C. Pod koniec roku, w grudniu, mówiliśmy natomiast o pierwszej w historii efektywnej fuzji jądrowej – dokonali jej naukowcy z Kalifornii, udowadniając, że można w takim procesie wyprodukować więcej energii, niż jej dostarczyć. Po raz pierwszy w historii na świecie żyje więcej osób powyżej 65. roku życia niż poniżej 5 lat. Z kolei Bloomberg NEF podał, że w 2022 r. pierwszy raz poziom inwestycji w technologie niskoemisyjne dorównał wielkości środków zainwestowanych w paliwa kopalne – rozpoczyna swój tekst w roczniku „Polski Kompas 2023” Jerzy Kwieciński, wiceprezes zarządu Banku Pekao SA.
Tak, kilka rzeczy wydarzyło się po raz pierwszy. Nic więc dziwnego, że w 2022 r. umowa, którą Bank Pekao zawarł z Krajową Izbą Gospodarczą, to pierwsza taka umowa – wspierająca polski eksport czy ekspansję na rynki zagraniczne – między KIG a instytucją finansową.
W warunkach, w których działają przedsiębiorcy od 2020 r., przy jednoczesnym umacnianiu się eksportu jako jednego z filarów polskiej gospodarki (tylko nadmienię, że wzrost za 2022 o ponad 19 proc. to nie tylko kolejny rekord – po raz pierwszy wartość eksportu przekroczyła 300 mld euro), warto pamiętać, że kiedy jedne rynki się zamykają, drugie się otwierają. Dzięki wsparciu Banku Pekao klient z Brazylii kupił w Polsce maszyny dla przemysłu drzewnego. We Francji – doszło do zawarcia kontraktu na budowę statków. W Maroku – do transakcji sprzedaży materiałów oświetleniowych. Chiny, Indie, Dania, Algieria, Holandia, Indonezja, Turcja, Estonia – jesteśmy z naszymi klientami wszędzie tam, gdzie nas potrzebują.
To niezwykle istotne, że nasze plany i działania dostrzegają i przede wszystkim doceniają ekonomiści i eksperci, na czele z międzynarodowym – skierowanym do menedżerów odpowiedzialnych za podejmowanie decyzji inwestycyjnych i strategicznych – magazynem „Global Finance”, który w drodze dyskusji prowadzonej przez analityków, dyrektorów korporacji oraz ekspertów technologicznych, biorących pod uwagę komentarze nadesłane przez dostawców usług finansowych oraz niezależne badania, wyróżnił w lipcu 2023 r. Bank Pekao aż trzema nagrodami, w tym m.in. dla najlepszego banku w Polsce pod względem zrównoważonego finansowania, a także tytułem lidera w regionie Europy Środkowej i Wschodniej w finansowaniu zrównoważonej infrastruktury.
Ekspansja i innowacje
Natomiast, skoro mowa o internacjonalizacji, pojawia się pytanie, dlaczego jest ona – połączona z eksportem czy rosnącą w siłę ekspansją zagraniczną – tak istotna? W latach 1995–2014 przeciętny udział eksportu we wzroście wartości dodanej na Słowacji wyniósł 87 proc. Na Węgrzech – 78 proc. W Czechach – 70 proc. Jednocześnie w gospodarkach Europy Zachodniej wymiana międzynarodowa w mniejszym stopniu przyczyniała się do wzrostu gospodarczego. Udział eksportu we wzroście gospodarczym Francji wyniósł w tym okresie średnio 34 proc. Wielkiej Brytanii – 26 proc. Hiszpanii – 32 proc.
Dodatkowo firmy eksportujące wdrażają innowacje częściej niż firmy działające wyłącznie na rynku krajowym. Z badań prowadzonych od 2008 do 2018 r. przez międzynarodowe ośrodki i uniwersytety wynika, że we wszystkich branżach występuje ta sama prawidłowość: jeśli firmy inwestują w B+R, ich wskaźniki innowacyjności znacznie wzrastają. Odpowiednio do 76,8 proc. w przypadku firm działających wyłącznie na rynku krajowym i aż 91,3 proc. w przypadku firm eksportujących. Warto pamiętać, że pod względem innowacyjności powoli zbliżamy się do średniej unijnej. Tak wynika z Globalnego Indeksu Innowacyjności. Polska zajęła w nim 38. miejsce, natomiast jeszcze w 2022 r. była na 40. pozycji. Jest to zdecydowana poprawa w porównaniu z latami 2008–2009, kiedy znajdowała się na 56. miejscu. Eksporterzy, rosnący w ostatnich latach rok po roku, dają wielki zastrzyk innowacji, który wzmacnia cały organizm gospodarczy.
Siła eksportu
Z obszernego raportu, publikowanego przez Bank Pekao pod koniec 2019 r., wynika, że ostatnie trzy dekady to 11-krotny wzrost polskiego eksportu i 3-krotne zwiększenie udziału Polski w światowym handlu. O czym to świadczy? O wyjątkowej sile naszych eksporterów, którzy po raz kolejny potwierdzili konkurencyjność na rynkach zagranicznych i pokazali odporność na zaburzenia zewnętrzne. Tak szybka odbudowa naszego eksportu nie byłaby możliwa, gdyby nie doszło do pewnych zmian zakupowych Europejczyków. Mam na myśli przesunięcie w czasie pandemii popytu z usług na towary, w tym trwałe dobra konsumpcyjne. Okazało się, że naszym hitem eksportowym pozostały meble. Lecz od momentu pandemii dołączyły do nich silniki samochodowe, odbiorniki telewizyjne, urządzenia łączności bezprzewodowej i odzież. Polska staje się liderem w eksporcie baterii Li-On w UE oraz hubem produkcji baterii elektrycznych.
Od momentu wejścia do Unii Europejskiej prawie cztery razy zwiększył się eksport polskich towarów oraz prawie pięciokrotnie eksport polskich usług. Należy jednak zwrócić uwagę, że dopiero od blisko 10 lat większościowy udział w eksporcie uzyskały przedsiębiorstwa z kapitałem wyłącznie polskim. To wszystko sprawia, że relacja polskiego eksportu do PKB zwiększyła się od początków ubiegłej dekady o ponad 20 punktów procentowych, do poziomu 55 proc. Średnia dla UE za ten okres to 47 proc., z kolei średnia światowa – zaledwie 29 proc. Nie jest też tak, że polscy eksporterzy – co doskonale uwypuklają analitycy Polskiego Instytutu Ekonomicznego w raporcie z 2022 r. – konkurują wyłącznie ceną. Fakt, cena wciąż stanowi kluczowy czynnik, lecz z roku na rok rośnie waga jakości i reklamy.
Dani Rodrik, ekonomista z Uniwersytetu Harvarda, stwierdził, że globalna gospodarka doświadcza dziś konwergencji w dół, a nie w górę. Co to w praktyce oznacza? Rozwój gospodarczy miał sprawić, że państwa biedniejsze dogonią kraje bogatsze. Tymczasem jest dokładnie odwrotnie: problemy gospodarcze krajów Zachodu coraz bardziej przypominają problemy krajów ubogich, inaczej mówiąc: dystans między krajami rozwiniętymi a rozwijającymi się zmniejsza. Ale „zasługą” tego stanu nie jest siła państw rozwijających się, lecz słabość rozwiniętych. Wspominam o tym, gdyż internacjonalizacja to jedno z lekarstw, nie tylko dla gospodarek, również dla spółek, aby bronić się przed kryzysem. To ogromna szansa, aby piąć się w hierarchii europejskich i światowych gospodarek i pokonywać kolejne piętra do stabilnego, umocowanego na innowacjach rozwoju.
Jerzy Kwieciński wiceprezes zarządu Banku Pekao SA
Tekst został opublikowany w elektronicznym wydaniu „Polskiego Kompasu 2023” dostępnym bezpłatnie do pobrania na stronie www.gb.pl a także w aplikacji „Gazety Bankowej” na urządzenia mobilne
»» Pobierz teraz bezpłatnie PDF „Polskiego Kompasu 2023”:
APPLE APP STORE - KLIKNIJ TUTAJ
Polecamy i zachęcamy do lektury tego wyjątkowego rocznika
