Anemia. Jaka dieta przy niedoborach żelaza?

Niedokrwistość z niedoboru żelaza, nazywana również anemią, to powszechnie występujące zjawisko dotykające zarówno dzieci, młodzież, dorosłych oraz osoby starsze. Chorobę tą zalicza się do chorób krwi, w przypadku której w obserwuje się zbyt niskie stężenie hemoglobiny

Czym jest hemoglobina?

To białko znajdujące się wewnątrz erytrocytów, którego głównym zadaniem jest transport i zaopatrywanie komórek oraz tkanek w tlen. Ponadto odpowiada ona za zwrotne odprowadzanie około 15% całkowitej zawartości dwutlenku węgla.

Analiza laboratoryjna

Prawidłowy zakres stężenia hemoglobiny w organizmie człowieka zależny jest od wielu czynników, między innymi płci, wieku czy stanu fizjologicznego (ciąża, okres menstruacyjny, silne krwawienia, hemoliza). Prawidłowe stężenie hemoglobiny wynosi 14-18 mg/dl dla mężczyzn oraz 12-16 mg/dl u kobiet. Niedokrwistość to zatem zmniejszenie stężenia hemoglobiny (Hb) <13 g/dl u mężczyzn lub <12 g/dl u kobiet (<11 g/dl w ciąży).

Ze względu na nasilenie wyróżnia się niedokrwistość:

• Łagodną – Hb 10–12,0 g/dl (lub 13 u mężczyzn)

• Umiarkowaną – Hb 8–9,9 g/dl

• Ciężką – Hb 6,5–7,9 g/dl

• Zagrażającą życiu – Hb <6,5 g/dl

Zmniejszona ilość hemoglobiny to jednak nie jedyne, co obserwujemy w przebiegu tej choroby. Ulec zmniejszeniu mogą bowiem także czerwone krwinki oraz hematokryt, w tym oceniana w badaniu objętość oraz stężenie zawartej w nich hemoglobiny. Oznaczanie poziomu tego białka jest także podstawowym parametrem ocenianym podczas każdego badania morfologicznego krwi. Pamiętać jednak musimy, aby pozostawać na czczo przez przynajmniej 8 godzin poprzedzających pobranie krwi. Anemie rozróżniamy także ze względu na rozmiar erytrocytów. Wyróżniamy zatem anemie normocytarną, mikrocytarną oraz makrocytnarną.

Objawy

Pacjenci z niedokrwistością z niedoboru żelaza zazwyczaj muszą mierzyć się z ciągłym oraz szybko występującym zmęczeniem, utrudnioną koncentracją, bólami i zawrotami głowy, dusznościami, kołataninami serca, bladą, suchą i łuszczącą się skórą, a także kruchymi i łamliwymi włosami oraz paznokciami.

Postępowanie dietetyczne

Pod kątem leczenia i prób odwrócenia choroby, najważniejsze jest zwiększenie dziennego spożycia żelaza, głownie hemowego. Osiągnąć to możemy poprzez żywność oraz specjalne preparaty żelazowe, przy czym ich wprowadzenie powinno odbywać się tylko za zgodą i pod opieką lekarza. Pacjentom zaleca się spożywać więcej mięsa i jego przetworów, pełnoziarnistych produktów zbożowych, jaj, nasion roślin strączkowych oraz warzyw i owoców. Należy jednak przy tym pamiętać, aby zwracać uwagę na tak zwane składniki antyżywieniowe (szczawiany, kwas fitynowy). Ich obecność znacząco obniża wchłanialność oraz biodostępność żelaza. Aby się ich pozbyć zaleca się długie moczenie i gotowanie, na przykład roślin strączkowych. Możemy także sobie pomóc, łącząc witaminę C wraz z żelazem. To właśnie ta witamina w bardzo dużym stopniu polepsza wchłanianie żelaza z dwunastnicy oraz początkowych odcinków jelita cienkiego.

Źródła: https://www.mp.pl/pacjent/hematologia/choroby/152170,niedokrwistosc-anemia

Filip Siódmiak