TYLKO U NAS
Polska Chemia napędem odbudowy gospodarki i transformacji ekologicznej
Trwająca już ponad półtora roku pandemia COVID-19 odcisnęła piętno na nas wszystkich. Świat zaczyna powoli wracać do równowagi, jednak ze skutkami kryzysu będziemy się mierzyć jeszcze długo. Przed nami kolejne potężne wyzwanie – transformacja ekologiczna. Chemia jest jedną z najważniejszych branż, bez których Europa nie zrealizuje zielonych celów – pisze na łamach rocznika „Polski Kompas 2021” dr inż. Tomasz Zieliński prezes Zarządu Polskiej Izby Przemysłu Chemicznego
Przemysł chemiczny w tym bardzo trudnym czasie wyraźnie pokazał, jak wielką rolę odgrywa w radzeniu sobie z epidemią. Wyroby dostarczane przez sektor stały się podstawowymi produktami na całym świecie, niezbędnymi do zapewnienia bezpieczeństwa obywateli i zachowania ciągłości funkcjonowania państwa.
W skali kraju Polska Chemia nie od dziś jest swoistym „przemysłem przemysłów”. To ogromny multisektor, w ramach którego funkcjonują dziesiątki podsektorów i gałęzi, setki procesów oraz tysiące produktów, które są nie tylko niezbędne do funkcjonowania innych branż, lecz także kluczowe dla życia całego społeczeństwa. Z uwagi na fundamentalne znaczenie przemysłu chemicznego we współczesnym świecie odbudowa sektora jest niezbędna do odbudowy całej gospodarki i jej dalszego rozwoju. Mając tego świadomość, Ministerstwo Rozwoju, Pracy i Technologii – w ogłoszonej w czerwcu 2021 r. Polityce Przemysłowej Polski – wskazało Polską Chemię jako jedną z kluczowych branż. Według zaktualizowanych danych Głównego Urzędu Statystycznego dotyczących pełnej zbiorowości, w 2020 r. produkty polskiej branży chemicznej stanowiły 15,5 proc. całej produkcji sprzedanej przemysłu, co odpowiada wartości równej prawie 254 mld zł. Jeśli chodzi o nakłady inwestycyjne branży w 2020 r., wzrosły one o 10 proc. w stosunku do poprzedniego, przekraczając 13 mld zł. To bardzo dobry prognostyk dla przemysłu chemicznego i dla całej gospodarki.
W drugim kwartale 2020 r. branża notowała ogromne spadki produkcji sprzedanej spowodowane kryzysem pandemicznym. W analogicznym okresie 2021 r. widać wyraźne, pozytywne zmiany w tym zakresie – wyniki z kwietnia 2021 r. w porównaniu z kwietniem 2020 r. są wyższe o 54 proc. Wyniki za maj 2021 r. poprawiły się o 46 proc. w stosunku do maja 2020 r., a za czerwiec (r/r) – o 38 proc. Znacznej poprawie uległa już także sytuacja, jeśli chodzi o wskaźniki dotyczące zatrudnienia. Według danych GUS za styczeń 2021 r. w przemyśle chemicznym zatrudnionych było 330 tys. pracowników, w czerwcu zaś – już 338 tys. W porównaniu z danymi z czerwca 2020 r. nastąpił wzrost o 8 proc.
Mimo że na wyrównanie wyników, jakie branża notowała przed pojawieniem się epidemii COVID-19, przyjdzie nam jeszcze trochę poczekać, to również wyniki za okres styczeń–czerwiec 2021, według danych GUS, pozwalają patrzeć na sytuację z większym optymizmem. Pozostaje mieć nadzieję, że sytuacja nadal będzie się poprawiać, a podejmowane działania zapobiegawcze w związku z czwartą falą pandemii, która niewątpliwie nas czeka, nie będą aż tak dotkliwe dla sektora i całej gospodarki krajowej.
Niezależnie od trwającej pandemii i konieczności szybkiej odbudowy przed sektorem chemicznym stoi wiele innych, równie ważnych wyzwań. Jednym z nich jest realizacja założeń unijnej koncepcji Europejskiego Zielonego Ładu (EZŁ) i związanego z nią dążenia do neutralności klimatycznej, która – według ambitnych celów – ma nastąpić do 2050 r. Chemia jako jedna z najbardziej innowacyjnych gałęzi przemysłu będzie pełnić w tym procesie fundamentalną funkcję i dołączyła do głównych graczy w projektowaniu wszelkich zielonych rozwiązań. Produkty chemiczne – jako kluczowe do rozwoju nowych narzędzi, procesów, urządzeń, a także niezbędne dla istnienia różnych branż – sprawiają, że sektor chemiczny będzie napędem transformacji ekologicznej, przed którą stoi obecnie cała Europa.
Jednym z narzędzi Unii mających urealnić dążenie osiągnięcia celów klimatycznych jest przyjęty w połowie lipca br. pakiet Fit for 55. Pośród wielu dyrektyw wprowadza on szeroko zakrojone reformy, m.in. tworząc tzw. Podatek Graniczny (Carbon Border Adjustment Mechanism – CBAM). Rozwiązania, które będą chroniły europejski przemysł przed ucieczką emisji, są potrzebne, ale – już na wstępnym etapie analizy zapisów przedstawionych przez Komisję Europejską w kontekście mechanizmu CBAM – należy zauważyć, że nie zabezpiecza on w pełni konkurencyjności przemysłu. Fit for 55 to jednak nie tylko wspomniany CBAM – to także m.in. dyrektywa dotycząca OZE, o opodatkowaniu energii czy emisjach metanu. Wszystkie one będą miały wpływ na sektor chemiczny, który będzie musiał się zmierzyć z nowymi wyzwaniami.
Spoglądając w przyszłość, sektor chemiczny, który został niedawno oficjalnie uznany za strategiczny dla polskiej gospodarki, powinien otrzymać konkretną, realną pomoc w zakresie niwelowania gwałtownych zmian – czy to spowodowanych regulacjami (krajowymi lub unijnymi), czy wzrostem kosztów. Niezwykle istotna jest kwestia wypracowania – w dialogu z krajową administracją – rozwiązań dla sektora w postaci dedykowanych programów finansowych, które będą wspierać różnego rodzaju przedsięwzięcia branży, w tym innowacje i inwestycje. Stanowiłoby to realną pomoc i odpowiedź na potrzeby w zakresie opracowywania nowych produktów, technologii odpowiadających na wyzwania związane np. z gospodarką obiegu zamkniętego, transformacją energetyki czy też z rozwijaniem technologii wodorowych.
Nie ulega wątpliwości, że najbliższa przyszłość będzie czasem szybkich reakcji i decyzji o tym, jaki – jako branża – obierzemy kierunek, by utrzymywać i wzmacniać konkurencyjność, tak aby wyzwania móc przekuć w szanse i możliwości rozwoju.
Dr inż. Tomasz Zieliński prezes Zarządu Polskiej Izby Przemysłu Chemicznego
Tekst prezesa PIPCh został opublikowany w elektronicznym wydaniu „Polskiego Kompasu 2021” dostępnym bezpłatnie do pobrania na stronie www.gb.pl a także w aplikacji „Gazety Bankowej” na urządzenia mobilne
»» Pobierz teraz bezpłatnie PDF „Polskiego Kompasu 2021”:
APPLE APP STORE - KLIKNIJ TUTAJ
HUAWEI APP GALLERY - KLIKNIJ TUTAJ
Polecamy i zachęcamy do lektury tego wyjątkowego rocznika
UWAGA OD REDAKCJI: wszystkie teksty zamieszczone w roczniku „Polski Kompas 2021” zostały przygotowane przez autorów i nadesłane do redakcji do 2 września 2021 roku
