Integralne usługi KIR dla sektora bankowego

KIR już od 26 lat buduje polski system płatniczy, mając istotny wkład w kształtowanie się jednego z najbardziej nowoczesnych, także na tle Europy i świata, systemów bankowych. Opracowujemy i dostarczamy innowacyjne, niezawodne oraz bezpieczne rozwiązania, odpowiadając na wyzwania związane z rozwojem technologii i zmianami prawnymi zarówno na poziomie krajowym, jak i europejskim. Wspomagamy sprawne funkcjonowanie i rozwój sektora bankowego, oferując rozwiązania, które mogą być podstawą do tworzenia nowych usług – pisze w „Polskim Kompasie 2018” Piotr Alicki, prezes Zarządu Krajowej Izby Rozliczeniowej

Ponad dwie i pół dekady temu Krajowa Izba Rozliczeniowa podjęła się stworzenia oraz obsługi polskiego systemu rozliczeń międzybankowych, stając się niezbędnym elementem systemu obiegu pieniądza w polskiej gospodarce. 24 lata po wdrożeniu podstawowego systemu elektronicznych rozliczeń Elixir firma gwarantuje kilkudziesięciu milionom Polaków oraz kilku milionom firm i innych podmiotów bezpieczne rozliczanie płatności przesyłanych pomiędzy rachunkami w różnych bankach. KIR rozwija swoje usługi, z uwagą obserwując zmiany zachodzące na rynku i trendy społeczne. Dlatego stale poszerzamy zakres naszych działań i obok innowacyjnych usług dla sektora bankowego wspieramy również administrację publiczną w budowaniu e-państwa oraz świadczymy usługi dla sektora prywatnego.

Polski sektor finansowy jest jednym z najbardziej technologicznie zaawansowanych na świecie. Ciągle jednak mierzy się z nowymi wyzwaniami, związanymi z postępem technologii i rosnącymi wymaganiami konsumentów. Istotne są także nowe regulacje prawne, zarówno na poziomie krajowym, jak i unijnym. Profil przemian zachodzących w polskiej bankowości odzwierciedla procesy występujące w skali globalnej. Najważniejszymi ich faktorami są cyfryzacja wewnątrzsektorowa, budowanie coraz bardziej efektywnych mechanizmów bezpieczeństwa, rozszerzenie działalności podmiotów poza granice klasycznych usług bankowych oraz dostosowanie się do zmian w prawie UE, czego przykładem jest wdrażana właśnie unijna dyrektywa PSD2, która znacząco zmieni obraz europejskiego systemu bankowo-finansowego.

Express Elixir wzorem innowacyjności

Udostępnienie przez KIR w 2012 r. systemu Express Elixir uplasowało polski system płatniczy wśród najbardziej awangardowych w skali globalnej. Dzięki temu Polacy, jako drudzy w Europie, uzyskali możliwość realizacji przelewów natychmiastowych. Nasze doświadczenia z systemem Express Elixir są często wykorzystywane na innych rynkach, w państwach, które dopiero budują własne systemy płatności natychmiastowych. Rozwiązanie to jest również podstawą w procesie tworzenia nowych, popularnych usług, jak chociażby przelewy P2P w BLIK.

Na początku 2017 r. do Express Elixir przystąpił Narodowy Bank Polski. Dzięki wdrożeniu systemu w banku centralnym każdy ma możliwość regulowania swoich zobowiązań wobec takich instytucji jak ZUS, KRUS, urzędy skarbowe czy izby celne w sposób natychmiastowy. Najlepszym dowodem na efektywność i wygodę działania Express Elixir są liczby świadczące o zaufaniu, jakim obdarzyli usługę konsumenci. W pierwszym półroczu 2018 r. system przetworzył ponad 3 mln transakcji o wartości 10,5 mld zł.

Obecnie KIR prowadzi prace nad uruchomieniem możliwości dokonywania przelewów natychmiastowych w euro. Nowy system pozwoli zarówno klientom indywidualnym, jak i firmowym na zlecanie przelewów w euro w czasie liczonym w sekundach na rachunki w innych bankach w Polsce oraz w Europie.

Cyfrowa transformacja administracji

Dzięki bogatemu doświadczeniu w opracowywaniu nowoczesnych usług przy jednoczesnym zachowaniu najwyższych standardów bezpieczeństwa KIR jest zaufanym partnerem w procesie budowy cyfrowego państwa. Wspomagamy realizację rządowego programu „Od papierowej do cyfrowej Polski”. Działamy na rzecz upowszechniania płatności bezgotówkowych w jednostkach administracji publicznej.

Realizację tego celu rozpoczęliśmy wspólnie z Ministerstwem Przedsiębiorczości i Technologii (uprzednio Ministerstwo Rozwoju) w kwietniu 2017 r., ruszając z ogólnopolskim Programem upowszechniania płatności bezgotówkowych w jednostkach administracji publicznej. Podstawową zasadą tego programu jest umożliwienie w pełni nieodpłatnego dokonywania transakcji bezgotówkowych w jednostkach samorządu terytorialnego. Urzędy korzystają z systemu płatności mobilnych WebPOS Paybynet oraz terminali POS udostępnianych bezpłatnie. W momencie startu tylko 10 proc. urzędów w Polsce akceptowało płatności bezgotówkowe. Po ponad roku trwania inicjatywy taką możliwość daje już ponad 60 proc. jednostek na terenie całego kraju.

KIR dostarcza również systemy Paybynet oraz Ognivo. Paybynet to usługa szybkich płatności internetowych, umożliwiająca realizację opłat on-line bezpośrednio z rachunku klienta na rachunek urzędu lub sklepu internetowego. System obsługuje płatności administracyjne on-line i generuje Elektroniczne Poświadczenie Opłaty.

Z kolei Ognivo umożliwia m.in. uprawnionym organom państwowym, takim jaksądy, komornicy czy prokuratura, bezpieczną i szybką komunikację on-line pomiędzy bankami a podmiotami uprawnionymi do uzyskiwania informacji objętych tajemnicą bankową. Ognivo to także system teleinformatyczny obsługujący zajęcie wierzytelności z rachunku bankowego oraz centralną informację o rachunkach. To również system ułatwiający przenoszenie rachunków płatniczych. Podstawową funkcją Ognivo jest wymiana informacji związanych z funkcjonowaniem systemów rozliczeniowych i operacjami wykonywanymi na rachunkach bankowych.

Strategiczną pozycję KIR w obszarze współpracy z administracją publiczną widać w obszarze narzędzi służących uszczelnianiu systemu VAT. Nowelizacja Ordynacji podatkowej, która weszła w życie w styczniu 2018 r., nałożyła na KIR, jako izbę rozliczeniową spełniającą ustawowe kryteria, obowiązek prowadzenia systemu teleinformatycznego izby rozliczeniowej (STIR). Podstawowym zadaniem STIR jest wspieranie procesu dokonywania przez Szefa Krajowej Administracji Skarbowej analizy ryzyka wykorzystywania działalności banków i spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych do celów mających związek z wyłudzeniami skarbowymi. STIR umożliwia analizę przepływów finansowych firm i pozwala z większą skutecznością walczyć z przestępstwami podatkowymi, takimi jak wyłudzenia VAT czy pranie brudnych pieniędzy.

KIR pracuje również nad rozwiązaniami dla sektora w obszarze AML i cybersecurity, które z jednej strony obniżają koszty, a z drugiej – dostarczają skuteczne narzędzia w tych obszarach.

Ku otwartej bankowości

Polski sektor bankowy przygotowuje się do wejścia w życie unijnej dyrektywy PSD2. Nałoży ona na banki obowiązek umożliwienia dostępu podmiotom trzecim (TPP) do rachunków klientów, w celu dokonywania operacji z wykorzystaniem ich środków. Podmioty niebankowe otrzymają dostęp do informacji o rachunku (Account Information Services, AIS) oraz będą mogły świadczyć usługi inicjacji płatności za zgodą klienta (Payment Initiation Services, PIS).

W odpowiedzi na to wyzwanie Związek Banków Polskich oraz KIR wraz z kilkudziesięcioma podmiotami pracuje nad systemem API, wspólnym dla całego sektora. Celem Polish API jest nie tylko standaryzacja, lecz także stworzenie nowoczesnych i bezpiecznych interfejsów do komunikacji z bankami i innymi podmiotami prowadzącymi rachunki płatnicze. KIR pracuje również nad utworzeniem narzędzi wspierających, tzw. usług HUB PSD2, dzięki którym wdrożenie Polish API przez wszystkie strony będzie mogło być łatwiejsze i bardziej efektywne, a dzięki temu powszechnie dostępne, przy jednoczesnym zachowaniu najwyższego poziomu bezpieczeństwa.

Blockchain jako trwały nośnik

KIR pełni także rolę sektorowego ośrodka badań i rozwoju w zakresie technologii blockchain w Polsce. Decyzją Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej ustalono, że dokumenty przekazywane klientom przez banki muszą być dostarczone na tzw. trwałym nośniku. Aby spełnić wymogi trwałego nośnika, strona internetowa lub system muszą w wybranym okresie zapewnić możliwość odtworzenia informacji w niezmienionej postaci.

Zdaniem UOKiK wiele banków nie spełnia wymogów określonych w taki sposób. Dlatego pod przewodnictwem ZBP podjęte zostały prace nad stworzeniem rozwiązania dla całego sektora. Dwie z opracowanych propozycji to autorskie pomysły KIR. Pierwszy system opiera się na technologii pieczęci elektronicznej, a drugi – na technologii blockchain. Zaproponowane przez KIR rozwiązanie gwarantuje łatwą integrację z systemami bankowymi, wysoką wydajność, skalowalność oraz bezpieczeństwo, umożliwiając dostęp do dokumentów zarówno obecnym, jak i byłym klientom banku.

Jeden klucz do wielu drzwi

Tożsamość cyfrowa jest uznawana za klucz do upowszechnienia usług zdalnych. Wdrażana przez KIR usługa mojeID pozwoli na przeniesienie do cyfrowego świata wielu procesów, które dotychczas wymagały osobistej wizyty w punkcie obsługi, urzędzie lub umawiania się z kurierem.

Dzięki mojeID możliwe będzie zdalne potwierdzanie tożsamości w oparciu o dane pochodzące z zaufanego źródła. Takie zaufane dane dostarczają podmioty określane jako „dostawcy tożsamości” (np. banki wykorzystujące login i hasło do bankowości elektronicznej jako instrumenty identyfikujące użytkownika). Oprócz gwarancji bezpieczeństwa to rozwiązanie przynosi użytkownikom oszczędność czasu i wygodę, a dla usługodawcy oznacza możliwość zoptymalizowania kosztów związanych z obsługą klienta.

Integracja z węzłem krajowym pozwoli na zaoferowanie pełnej funkcjonalności usługi mojeID jako jednego, uniwersalnego narzędzia zdalnego uwierzytelniania w usługach prywatnych i publicznych. W rezultacie będzie można np. zdalnie złożyć wniosek o dowód osobisty czy zarejestrować pojazd w praktyce za pomocą jednego loginu i hasła oraz tzw. drugiego faktora (zazwyczaj kodu SMS). Popularyzacja usługi mojeID pozwoli na uzyskanie efektu cyfrowego przyspieszenia w gospodarce, a tym samym umożliwi Polsce awans w rankingach europejskich w kategorii cyfryzacji.

KIR prowadzi również zaawansowane prace nad e-podpisem w chmurze. Pod względem mocy prawnej będzie on równoważny elektronicznej wersji podpisu kwalifikowanego, w pełni zastępując podpis odręczny, ale bez konieczności posiadania przez użytkownika fizycznego nośnika oraz czytnika. mojeID i e-podpis w chmurze to usługi, które będą się uzupełniać, a także pozwolą na pełną elektronizację biznesowych procesów w zakresie cyfrowej identyfikacji i uwierzytelniania.

Innowacje w sektorze bankowym

Dużym wyzwaniem dla sektora bankowego są rosnące koszty funkcjonowania. Zredukować je może m.in. chmura sektorowa, nad którą aktualnie trwają prace w KIR. Będzie to rozwiązanie uruchomione na gruncie polskim, podlegające prawu krajowemu oraz dopasowane do lokalnych potrzeb. Obecnie większość tego typu usług pobierana jest od dostawców globalnych.

Dwie i pół dekady działalności KIR to czas budowania solidnych fundamentów sektora bankowego, które przyczyniły się do wzmacniania polskiej gospodarki.

To też czas, kiedy sektor wypracował pozycję lidera w regionie, a innowacyjność polskich banków jest doceniana na scenie międzynarodowej. Rozwiązania dostarczane przez KIR przyspieszają digitalizację i zapewniają kompleksowość procesów elektronicznych w gospodarce. W tym sensie KIR jest nie tylko instytucją sektora bankowego, lecz również częścią szeroko rozumianej branży nowych technologii.

Piotr Alicki, prezes Zarządu Krajowej Izby Rozliczeniowej

Wydanie „Polskiego Kompasu 2018” dostępne jest na stronie www.gb.pl a także w aplikacji „Gazety Bankowej” na urządzenia mobilne

Polecamy i zachęcamy do lektury tego wyjątkowego rocznika