TYLKO U NAS
Test dla sektora bankowego
Pojawienie się pandemii to moment, w którym budowany latami kapitał w postaci wysokiej odporności sektora bankowego na różne ryzyka, lecz również wysokiego poziomu zaufania społecznego do tego sektora, staje się szczególnie cenny – pisze prof. dr hab. Jacek Jastrzębski, przewodniczący Komisji Nadzoru Finansowego na łamach rocznika „Polski Kompas 2020”
Pandemia koronawirusa, która wybuchła w 2020 r., sprawiła, że cała światowa gospodarka musiała nagle się zmierzyć z sytuacją bez precedensu. O zjawisku pandemii komentatorzy mówią jako o „czarnym łabędziu”, czyli zdarzeniu nieprzewidywalnym, niedającym się prognozować, odciskającym piętno na otoczeniu społeczno-gospodarczym. Zdarzenie takie burzy nasze dotychczasowe postrzeganie uporządkowanego, otaczającego nas świata, przewartościowuje poglądy, zmusza do zmiany utartych ścieżek postępowania. Wskaźniki makroekonomiczne określające kondycję poszczególnych gospodarek zaczynają przybierać niespotykane wartości, odchylając się znacząco od średnich z ostatnich lat. Rządy, banki centralne, organy nadzoru finansowego sięgają po niestandardowe, niestosowane dotychczas instrumenty, o których rozmawiano wcześniej jedynie na konferencjach naukowych. Wszystko po to, aby złagodzić negatywne skutki tego wydarzenia, jakie niesie ono z sobą dla gospodarki oraz dla społeczeństwa.
W takich chwilach szczególnego znaczenia nabiera przemyślana i skoordynowana polityka gospodarcza, wdrażana szybko i sprawnie, lecz także wcielenie w życie idei społecznej odpowiedzialności biznesu. Mam tu na myśli szczególnie sektor bankowy, który nie bez powodu nazywany jest często krwiobiegiem gospodarki. Pojawienie się pandemii to moment, w którym budowany latami kapitał w postaci wysokiej odporności tego sektora na różne ryzyka, lecz także wysokiego poziomu zaufania społecznego do tego sektora, staje się szczególnie cenny – właśnie wówczas, gdy pojawia się konieczność podejmowania skoordynowanych działań w walce z negatywnymi skutkami koronawirusa w ramach budowania w tym zakresie szerokiego konsensu między organami państwa a instytucjami sektora prywatnego. Dobrym przykładem takiego efektywnego współdziałania jest uruchomiona przez Polski Fundusz Rozwoju „Tarcza Finansowa PFR dla Firm i Pracowników”, czyli program pomocowy w ramach rządowej Tarczy Antykryzysowej, skierowany do przedsiębiorstw, które ucierpiały wskutek pandemii. Banki jako partnerzy programu PFR włączyły się aktywnie w jego obsługę, udostępniając swoim klientom możliwość składania wniosków o finansowanie poprzez bankowość internetową, co znacząco usprawniło funkcjonowanie tego programu.
Wielokrotnie podkreślałem rolę, jaką w takiej chwili mają do odegrania banki z punktu widzenia uruchomienia mechanizmów osłonowych wobec swoich klientów i z punktu widzenia finansowania gospodarki, w szczególności przedsiębiorstw. Mając to na względzie, Urząd KNF już marcu 2020 r. opracował i zaprezentował #PIN – Pakiet Impulsów Nadzorczych na rzecz Bezpieczeństwa i Rozwoju – bezprecedensowy pakiet działań wzmacniających odporność sektora bankowego, aby umożliwić temu sektorowi ciągłość aktywności. Tworząc #PIN, skoncentrowaliśmy się na utrzymaniu równowagi między zapewnieniem właściwych wskaźników stabilności systemu finansowego a utrzymaniem i wsparciem aktywności gospodarczej (w szczególności utrzymaniem dostępności kredytu dla przedsiębiorstw). Nasze inicjatywy wpisały się w strategię innych organów nadzoru finansowego na świecie oraz głównych banków centralnych, w tym w rekomendacje Międzynarodowego Funduszu Walutowego. Podobne pakiety zostały przygotowane przez UKNF także z myślą o sektorze ubezpieczeniowym oraz o rynku kapitałowym. Ponadto Urząd zainicjował cykliczne spotkania w formie wideokonferencji, aby wspólnie z przedstawicielami innych instytucji sieci bezpieczeństwa finansowego oraz banków dyskutować o tym, jak radzić sobie z wyzwaniami tego trudnego dla wszystkich czasu, jakim jest pandemia. Dzięki wideokonferencjom udało nam się na bieżąco reagować na liczne sytuacje wymagające wyjaśnienia czy też szybkiej i zdecydowanej reakcji wszystkich zaangażowanych stron. Tak było m.in. w przypadku zaoferowanych przez banki tzw. wakacji kredytowych i pojawiających się sygnałów od klientów mogących świadczyć o tym, że proces ten nie wszędzie przebiega w pełni sprawnie lub budzi wątpliwości w postaci możliwości wystąpienia niekorzystnych dla klientów skutków tej oferty. Dzięki naszym regularnym zdalnym spotkaniom, w których brał także udział prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, udało się sprawnie skoordynować komunikację z bankami w tej sprawie i wyeliminować takie przypadki.
Jako organ nadzoru pokazaliśmy naszą otwartość na dialog oraz wykazaliśmy się szczególnym pragmatyzmem w wielu tych obszarach, w których dotychczas wykazywaliśmy daleko idący konserwatyzm. Znalazło to odzwierciedlenie m.in. w publikowanych przez Urząd specjalnych stanowiskach mających na celu ułatwienie działalności bankom w kontekście utrzymania akcji kredytowej i finansowania gospodarki (m.in. stanowisko ws. uwzględniania gwarancji pochodzących od instytucji innych niż Bank Gospodarstwa Krajowego czy stanowisko ws. finansowania przez banki klientów korporacyjnych, a także ws. finansowania przez banki mikro- oraz małych i średnich przedsiębiorców). Staraliśmy się aktywnie wspierać sektor bankowy wszędzie tam, gdzie tylko mogliśmy pomóc. Naszym nadrzędnym celem było utrzymanie tego, co budowaliśmy wspólnie przez ostatnie lata – siły i stabilności polskiej gospodarki oraz bezpieczeństwa całego sektora finansowego. Był i nadal jest to wyjątkowy czas, aby w imię tych wartości podzielić się wspólnie ryzykiem i wyjść poza strefę własnego komfortu oraz schematy dotychczasowego myślenia. Abyśmy po pandemii mogli z przekonaniem stwierdzić, że jako nadzorca wspólnie z sektorem finansowym dobrze wykonaliśmy naszą pracę i zrobiliśmy wszystko, co mogliśmy, tworząc przy tym nowe standardy współdziałania.
Takim nowym standardem w interakcjach między uczestnikami rynku a nadzorem jest z pewnością powstanie w ramach #PIN eksperckiego panelu konsultacyjnego w zakresie przepisów rachunkowo -sprawozdawczych dotyczących banków. Okazało się, że pandemia wpłynęła na pojawienie się w polskim sektorze bankowym wielu wyzwań interpretacyjnych dotyczących stosowania przez banki standardów rachunkowości, co zrodziło ryzyko niejednolitego stosunku do tworzenia odpisów i rezerw oraz do oceny jakości należności kredytowych. Celem panelu, którego prace koordynuje UKNF, jest wymiana opinii ws. stosowania standardów rachunkowości w obliczu niepewności rynkowych wywołanych przez pandemię oraz wypracowywanie praktycznego nastawienia, akceptowanego przez wszystkich interesariuszy na zasadzie merytorycznego konsensu. Sektor bankowy oraz branża audytorska zgłosiły do panelu swoich reprezentantów, którymi są uznani specjaliści, legitymujący się doświadczeniem biznesowym lub audytorskim.
Jako nadzór zachęcamy rynek do poszukiwania analogicznych, opartych na współpracy środowiska, pragmatycznych formuł działania także w innych obszarach. W mojej opinii współpraca w formule takich eksperckich paneli, z udziałem biznesu, tzw. gatekeepers i nadzoru, oparta na autorytecie środowiskowym takiego gremium, może stanowić nową jakość na polskim rynku i budować kulturę relacji pomiędzy jego głównymi interesariuszami.
Polski sektor finansowy, w tym bankowy, od wielu lat wykazuje się dużą stabilnością i wiarygodnością. Polskie banki wyróżniają się pozytywnie na tle międzynarodowym, stanowiąc mocny filar polskiej gospodarki. Przez lata zbudowały silną bazę kapitałową, nabywając także cennej odporności. Ten fundamentalny kapitał pozwala z optymizmem patrzeć w przyszłość, jeśli chodzi o sytuację polskiego sektora finansowego.
Prof. dr hab. Jacek Jastrzębski, przewodniczący Komisji Nadzoru Finansowego
Tekst przewodniczącego KNF został opublikowany w elektronicznym wydaniu „Polskiego Kompasu 2020” dostępnym bezpłatnie do pobrania na stronie www.gb.pl a także w aplikacji „Gazety Bankowej” na urządzenia mobilne
»» Pobierz teraz bezpłatnie PDF „Polskiego Kompasu 2020”:
APPLE APP STORE - KLIKNIJ TUTAJ
HUAWEI APP GALLERY - KLIKNIJ TUTAJ
Polecamy i zachęcamy do lektury tego wyjątkowego rocznika
»» O roczniku „Polski Kompas 2020” i nagrodach Polskiego Kompasu czytaj tutaj:
Premiera rocznika Polski Kompas 2020
Nagrody Polskiego Kompasu przyznane
UWAGA OD REDAKCJI: wszystkie teksty zamieszczone w roczniku „Polski Kompas 2020” zostały przygotowane przez autorów i nadesłane do redakcji do 5 września 2020 roku
