Włoski pomysł na ceny gazu. Czy Tusk go użyje?

Czy polski rząd w ramach prezydencji zaproponuje nowy pułap dla ceny gazu uznawany za początek sytuacji kryzysowej? Taki postulat zgłaszają Włosi. Obecny jest pułap bardzo wysoki, zaś sytuacja rynkowa – na skutek definitywnego zakończenia tranzytu gazu rosyjskiego przez Ukrainę - nie napawa optymizmem.

Obecny pułap obowiązuje tylko do końca stycznia, a został ustalony w efekcie kryzysu energetycznego wywołanego napaścią Rosji na Ukrainę w lutym 2022 r., gdy ceny gazu osiągały rekordowe poziomy w UE – a index TTF (wyznacznik cenowy) nawet 350 euro za megawatogodzinę. Wtedy władze brukselskie we współpracy z krajami członkowskimi ustaliły limit cenowy, po przekroczeniu którego już mogły być wprowadzane mechanizmy blokujące kontrakty. Teraz - według przedstawiciela rządu włoskiego – ten temat powinien znów wrócić do unijnej agendy czyli zostać na nowo przeanalizowany.

Włosi proponują ostrą zniżkę pułapu cenowego

Włoski minister ds. energii Gilberto Pichetto Fratin, cytowany przez agencję Reuters, postuluje nowy – znacznie niższy od dotąd obowiązującego - pułap cenowy dla gazu. Jego zdaniem **powinien wynosić nie 180 euro za MWh, ale 60 euro, czyli trzy razy mniej!

Uważam, że UE powinna w tym momencie przywrócić pułap cenowy, aby zapobiec szokowi cenowemu – stwierdził na początku stycznia.

Przypomnijmy, że Włochy należą do największych importerów gazu w Unii Europejskiej i przez dekady odbierały rosyjski surowiec, także płynący tranzytem przez Ukrainę. Obecnie korzystają z innych dostaw, m.in. z Algierii i uruchamiają gigantyczny terminal pływający do importu LNG, więc – jak zapewnił minister Fratin – nie mają powodu do obaw.

Gaz na giełdach drożeje

Ale też w ostatnich dniach ceny gazu na giełdzie holenderskiej (indeks TTF) znacząco wzrosły – powodem jest wygaśnięcie z końcem grudnia 2024 r. umowy o tranzycie między Ukrainą a Rosją w sytuacji, gdy zastrzeżenia i niezadowolenie zgłaszały Węgry i Słowacja.

Gaz wyceniany jest na około 50 euro za MWh, ale notowania dochodziły nawet do 52 euro na przełomie roku, zaś jeszcze w połowie grudnia były o 10 euro niższe, a latem za 1 MWh płacono 31 euro. Choć kraje unijne miały przed sezonem grzewczym – zgodnie z wymaganiami – wypełnione magazyny w ponad 90 proc., to jednak wielu ekspertów ostrzega, że zarówno chłodna aura jak i zatrzymanie dostaw rurociągowych z Rosji mogą spowodować, że na wiosnę zapasy będą na minimalnym poziomie. Szybkie wyczerpywanie magazynów może także doprowadzić do wzrostu cen. W kontekście takiej perspektywy wypowiedź i postulat włoskiego ministra nie jest zaskakujący.

Czy polska prezydencja podejmie temat?

By w ogóle mechanizm korekty rynkowej stał się jednym z tematów do dyskusji na unijnym forum, powinien znaleźć się w planach obrad podczas spotkań ministrów ds. energii, a te układać będzie w tym półroczu polska prezydencja. Przypomnijmy, że rząd Mateusza Morawieckiego był jednym z najbardziej popierających wprowadzenie limitu ceny.

Wprowadzony w lutym 2023 roku mechanizm korekty rynkowej jest stosowany do transakcji na wirtualnych platformach obrotu gazem w UE. A ma za zadanie – jak określiła to Komisja Europejska - ograniczyć przypadki nadmiernych cen gazu w UE (gdy ceny te osiągną poziom wyższy niż na światowych rynkach), a zarazem zapewnić bezpieczeństwo podaży energii i stabilność rynków finansowych. Mechanizm to swoista ingerencja w reguły rynkowe, bo po prostu gdyby indeks TTF osiągnął pułap 180 euro, to praktycznie kontrakty przestałyby być legalne.

Wprowadzając to narzędzie unia wyciągnęła wnioski z kryzysu letniego 2022 r., gdy długo utrzymujące się rekordowe cenowy gazu miały – jak to określiła KE -  „bardzo szkodliwy wpływ na unijną gospodarkę, ponieważ obciążyło finansowo odbiorców energii i zagroziło bezpieczeństwu podaży gazu na rynku UE”. Mechanizm wprowadzono, gdyż „nadmiernie wysokie ceny energii przyczyniły się do wzrostu inflacji, która w październiku 2022 r. osiągnęła w UE 11,5 procent”.

Agnieszka Łakoma

»» Odwiedź wgospodarce.pl na GOOGLE NEWS, aby codziennie śledzić aktualne informacje

»» O bieżących wydarzeniach w gospodarce i finansach czytaj tutaj:

Podwyżki cen paliw się rozpędzają

Na A2 wkrótce jazda bez postoju na bramkach

Podlasie doczeka się kluczowej trasy ekspresowej?

»»Czeka nas rok podwyżek – oglądaj na antenie telewizji wPolsce24